Masterclass New Librarianship, deel 6

De zomerdagen wentelen voorbij. Ik merk dat collega's weer terugkomen van vakantie, en dat ook bij gemeenten ambtenaren zich weer wat gaan roeren. Dus mijn lege agenda en mailbox vult zich langzamerhand opnieuw. Tijd om me met het New Librarianship bezig te houden dreigt er zomaar bij in te schieten. En ik ben nog maar halverwege ;-)

De laatste module die ik volgde was over de vaardigheden die een bibliothecaris volgens Lankes zou moeten hebben. Hij wijdt daar twee modules aan, een globaal en één over het Salzburger Curriculum. Hier mijn overdenkingen bij de globale module.

Volgens Lankes moet je als bibliothecaris een aantal noodzakelijk vaardigheden in je arsenaal hebben.

a toolbox: Per Erik Strandberg sv:User:PER9000

1. Je werkt in een publieke dienstverlening, en dat moet je je realiseren. Het publiek, de burger is er niet voor jou, jij bent er voor hen! Ik noem dat maar het verschil tussen klantgericht en klantgedreven. Ik geloof dat de meeste medewerkers heel erg klantgericht of klantvriendelijk zijn, maar klantgedreven gaat een stap verder. Dat betekent dat je je afvraagt wat die klant wil, dat je met hem in gesprek gaat. Dat doen wij denk ik onvoldoende. In Kennemerwaard doen we het af en toe. Vier keer per jaar via een online klantenpanel. en we hebben een groep 'klantenpeilers'. Medewerkers die getraind zijn om kwalitatief onderzoek te doen onder bezoekers van de bibliotheek over bepaalde aspecten van onze dienstverlening. (Ja ik weet dat Lankes het woord klant verfoeid) Nou ja, precies dus wat Lankes zegt, je moet je zelf ten dienste stellen van de maatschappij, hoe kun je die helpen een betere samenleving te worden. We onderzoeken denk ik nog te vaak vanuit bestaande dienstverlening. De crux ligt hem in niet alleen je bestaande dienstverlening te verbeteren maar ook om onze samenleving, de burgers waarvoor we werken dat te bieden wat ze niet verwachten maar wel willen.

2. Administratieve vaardigheden. Dat lijkt een overbodige vaardigheid, maar Lankes merkt terecht op dat je als bibliothecaris een idee moet hebben welke randvoorwaarden noodzakelijk zijn om goed bibliotheekwerk te kunnen verrichten. Dus moet je een globaal beeld hebben van welke kosten er mee gemoeid gaan, welke ICT middelen en welke personeelsinzet. Je moet een soort begroting of projectplan op kunnen stellen, en dan zijn er natuurlijk specialisten in je organisatie die dat kunnen vertalen en verwerken. Maar jij moet zelf inschattingen kunnen maken van benodigde middelen, tijd etc. Enige kostenbewustzijn is op zijn plaats. Dat moet ook weer niet doorschieten. Bij ons in de bibliotheek hebben we ongeveer twee jaar geleden budgethouderschap doorgevoerd. Ik merk dat sommige medewerkers heel veel tijd en aandacht besteden in het navlooien van rekeningen van een paar tientjes, maar juist op de grote bedragen geen idee hebben of het klopt of niet. En dat ze het lastiger vinden om bij grote bedragen en grote firma's navraag te doen op de opbouw van de rekening. Terwijl je altijd kritisch moet zijn op de kosten, maar je je ook moet afvragen wanneer je het meest effectief bent in het controleren van kosten.

3. Organisatie van de informatie. Hoe zorg je voor de ontsluiting van je informatie, hoe zorg je er voor dat burgers die informatie kunnen vinden. En hoe zorg je voor de connectie tussen mensen onderling zodat zij kennis kunnen delen. Ik denk dat met ontwikkelingen als het semantisch web, associatief zoeken (Aquabrowser), indelen op werelden, 'PIMmen', bouwen van digitale etalages er stappen worden gezet om meer in lijn met hoe een niet wetende burger informatie zoekt informatie wordt ontsloten. Dat zal vast elke keer weer scherper en beter kunnen. Vooral op het vlak van het opbouwen van een kennisnetwerk van mensen, en hoe je dat goed kunt ontsluiten.... via community's en databases... daar ligt nog een wereld te winnen denk ik.

4. Informatie zoeken. Je moet goed zijn in weten wat mensen zoeken. De vraag achter de vraag leren beantwoorden. Het 'ouderwetse' bibliothecarissenwerk, niet gelijk achter je pc duiken omdat je denkt wel te weten wat het antwoord op de vraag is. Nee, eerst met iemand in gesprek gaan om te achterhalen of je de vraag goed hebt begrepen. Want misschien ligt het antwoord wel niet in een boek of een databank, maar help je iemand veel beter door hem in contact te brengen met een expert.

5. Collectie opbouw en ontwikkeling. Een collectie opbouwen vanuit de wensen wat je gemeenschap wil en wat die gemeenschap er zelf aan toevoegt en bijdraagt.

Volgens Lankes moeten we ons realiseren dat de competenties van bibliothecarissen (bijvoorbeeld toegankelijkheid van informatie verzorgen/bieden) niet snel zullen veranderen. Vaardigheden (zoals bijvoorbeeld catalogiseren) is ook niet aan enorm snelle veranderingen onderhevig, al gebeurt daar natuurlijk in de afgelopen 10-20 jaar met tagging e.d. wel wat. Maar op het gebied van technologieën verandert er meer en sneller iets. MARC of het semantisch web maken dat het vak van de bibliothecaris op kennis en kunde in transitie is. Want de veranderende technologieën hebben uiteindelijk effect op de benodigde vaardigheden en competenties. Overigens denk ik dat het niet alleen de technologieën zijn, het zijn de veranderende wensen van de maatschappij om ons heen. Die maken dat bibliothecarissen zich verantwoordelijk moeten voelen voor hun eigen transitie en veranderingsproces. Je moet omdat je voor het publiek werkt, voor de maatschappij. En omdat die verandert moet jij mee.