donderdag 29 maart 2018

Gemeenteraadsverkiezingen

Vorige week hebben we allemaal ons burgerrecht (wat ik persoonlijk wel als een verantwoordelijkheid en blije plicht beschouw ;-) kunnen uitoefenen bij de gemeenteraadsverkiezingen. Vorige periode hebben we voor het eerst alle raadsleden een felicitatie gestuurd, en hen op een aantal maatschappelijke vraagstukken gewezen waar de bibliotheek een rol in kan spelen. Dat heeft best goed gewerkt. Dus nu ben ik opnieuw in de pen geklommen en heb een brief geschreven aan alle raadsleden die vanavond geïnstalleerd gaan worden. Per gemeente wel een beetje verschillende insteek, want in niet iedere gemeente spelen dezelfde zaken. Hieronder, vrijelijk te kopiëren en te gebruiken voor je eigen gemeente de tekst zoals die morgen naar de raadsleden in Heerhugowaard gaat.
Voting Hand, wikimedia commons

Geacht (nieuw) raadslid ,

Van harte gefeliciteerd met uw verkiezing in de raad van Heerhugowaard.
Of u nu terugkeert in de raad of als nieuw raadslid bent gekozen, de komende vier jaar zullen in het teken staan van veranderingen. In 2015 werd  de decentralisatie van de belangrijke taken in het sociale domein  naar de gemeente overgeheveld. Deze transitie is nu volop in de praktijk, en stelt de gemeente soms voor grote vraagstukken. U als gemeenteraadslid zult hierover beslissingen moeten nemen.  Of u nu  met uw fractie deel neemt aan de collegeonderhandelingen, of straks oppositie gaat voeren, graag willen we als bibliotheek een tweetal punten onder uw aandacht brengen waarvan wij denken dat ze voor de komende collegeperiode van belang zijn.

1.       Nederland telt 2,5 miljoen kwetsbare burgers. Zij hebben een laag niveau van digitale vaardigheden, grote moeite met lezen, schrijven en/of rekenen en hebben soms zelfs nog nooit internet gebruikt. Deze groep kan hierdoor onvoldoende mee in de huidige informatiesamenleving waardoor uitsluiting, eenzaamheid, multiproblematiek, schulden, gezondheidsklachten op de loer liggen.   Behalve dat dit gevolgen heeft voor het individu, kost dit de samenleving ongeveer 1 miljard euro per jaar.

Onderzoek toont aan dat de omvang van deze problematiek ondanks de extra aandacht hiervoor (nog) niet afneemt. 

De overheid heeft in toenemende mate haar dienstverlening gedigitaliseerd en daardoor ook veel van haar fysieke loketten gesloten in de veronderstelling dat burgers voldoende digi- en informatievaardig zouden zijn om hier zelfstandig hun weg te kunnen vinden. Deze tendens schrijdt voort en ook nieuwe overheidsdienstverlening is meestal digitaal. Intussen blijkt dat er een grote groep burgers is (zie hierboven) die hier grote moeite mee heeft en is er zelfs een groep (binnen die 2,5 miljoen) die dit nooit zelfstandig zal kunnen. Vaak heeft deze groep geen vangnet in de buurt om op terug te vallen. Er zijn zeker veel professionele en particuliere initiatieven om burgers te ondersteunen, maar die zijn zeer versnipperd waardoor zelfs het vinden van de juiste hulp al een opgave is. Door deze versnippering is deze hulp minder krachtig dan zou kunnen. Een adequaat vangnet ontbreekt. De overheid die zo inzet op digitalisering sluit hiermee een deel van burgers uit.
Bibliotheek Kennemerwaard  ontwikkelt  momenteel nieuw beleid voor de periode 2019-2022. Daarmee zetten we de veranderingslijn van de afgelopen jaren door. Meer geld en uren naar bestrijding van taalachterstanden, bevordering van basis- en digitale vaardigheden en bestrijding van laaggeletterdheid. Gelukkig hebben we de afgelopen jaren ook extra middelen van uw gemeente ontvangen om hier samen met netwerkpartners aan te werken. We zien graag dat de beschikbare middelen ter bestrijding van laaggeletterdheid op peil blijven en waar mogelijk worden uitgebreid.
2.      
      Nu de eerste grote transitie in het sociaal domein volop praktijk is, staat een nieuwe en nog grotere verandering op stapel waar ook u mee te maken gaat krijgen: de Omgevingswet. De kern van die verandering betreft nu niet de sociale, maar de fysieke omgeving. Daar gaat het enerzijds om het vergroten van de samenhang tussen milieu, veiligheid en ruimtelijke ordening en leefomgeving, en tegelijkertijd stimuleert het bewoners en bedrijven om zelf met initiatieven te komen of  het in een vroeg stadium meenemen van burgers en organisaties bij planvorming.  Met name het laatste punt vraagt om burgers die toegerust zijn op deze belangrijke taak die de overheid van hen vraagt.

De bibliotheek heeft zich de afgelopen jaren meer en meer ontwikkeld als een organisatie waar burgers informatievaardig worden gemaakt, leren om kritisch op informatie te zijn, en betrokken bij hun omgeving te zijn. Dat doet de bibliotheek onder andere door programma’s rondom burgerschap voor middelbare scholieren, informatie- en debatbijeenkomsten rondom belangrijke maatschappelijke  thema’s en zoek- en informatievaardigheden voor kinderen en volwassenen.  Daarnaast biedt de bibliotheek uitgebreide programma’s op het gebied van 21ste eeuwse vaardigheden. Een gemeente heeft baat bij betrokken, geschoolde en kritische inwoners van jong tot oud, en de bibliotheek kan daarin een nog belangrijker rol spelen dan ze nu al doet.  Voor uitbreiding van deze activiteiten zijn extra middelen nodig.

In de afgelopen jaren heeft de bibliotheek zelf veel geïnvesteerd in het ontwikkelen van programma’s die aansluiten bij de veranderende behoeften in de samenleving. De doelstelling van de bibliotheek in de wet ( WSOB 2015) luidt tenslotte niet voor niets: bijdragen aan de persoonlijke ontwikkeling van het algemeen publiek en verbetering van maatschappelijk kansen. Door in te zetten op Taal- en leesbevordering, Leven Lang Leren, Participatie en Zelfredzaamheid en Bestrijding laaggeletterdheid draagt de bibliotheek bij aan een betere samenleving en aan kennis en economie. Tenslotte gaat het niet alleen om wat de bibliotheek ‘kost’, maar vooral ook wat de bibliotheek u als gemeente kan opleveren aan (sociaal) rendement.

De combinatie van de ambitie van de bibliotheek om in te spelen op de veranderende vraag van de maatschappij en overheden én stijgende kosten levert jaarlijks een uitdaging op om binnen het beschikbare budget tegemoet te komen aan de wensen van onze klanten en de samenleving én de eis van de gemeente om met een positief financieel resultaat te komen. Dat is tot nu toe gelukt, de rek is er inmiddels wel uit.

Mocht u verdere toelichting willen op bovenstaande punten komen we dit graag bij u in de fractie toelichten. We wensen u een fijne raadsperiode toe.

Met vriendelijke groet,

Erna Winters
Directeur/bestuurder bibliotheek Kennemerwaard