Masterclass New Librarianship, deel 7

Ik hoop dat ik het ga halen om de masterclass af te maken, de agenda stroomt vol en iedereen begint op stoom te komen. Hoe zegt men dat ook al weer? "Willen is kunnen" Ik ga mijn best doen. Dit wordt in ieder geval weer een lang blog.

Een reflectie op wat David Lankes schrijft naar aanleiding van het Salzburger Curriculum. Uitgedacht door een aantal slimme mensen uit bibliotheken en musea. Waar hij driftig gebruik van heeft gemaakt.
Deze groep slimmeriken hebben met elkaar bedacht wat de bibliotheek (en het museum) van de toekomst zou moeten zijn, en wat dat betekent voor de eisen aan de bibliothecaris van de toekomst.

Lankes deelt het Salzburger Curriculum in twee stukken op. Het framewerk en de actuele gebieden/onderwerpen. Onder het framewerk vallen de missie, de toepasbaarheid en de waarden. De missie schreef ik al eerder over op mijn blog. Over de toepasbaarheid van het curriculum zegt Lankes dat het formeel en voortdurend leren moet zijn. Volgens mij bedoelt hij dat je als bibliotheek in moet zetten op een leven lang leren. Voor je burgers en voor je zelf als organisatie met je medewerkers. De waarden die daarbij noodzakelijk zijn: openheid en transparantie, zelfreflectie, samenwerken binnen en buiten de bibliotheek, service, empathie en respect, continue leren en excellentie nastreven, creativiteit en verbeelding.

Daarna licht Lankes de actuele onderwerpen toe.

Transformationeel sociaal engagement: Als bibliothecaris moet je een vorm van activisme aanhangen. Daarmee bedoelt Lankes dat je een sociale verantwoordelijkheid moet voelen. Wij als bibliothecarissen moeten ons verantwoordelijk voelen voor de leerprocessen die een maatschappij, een gemeenschap nodig heeft om zichzelf te kunnen verbeteren. Dat betekent dat je een kritische sociale analyse moet maken. Wat speelt er in je gemeenschap en wat kun jij daar als bibliotheek aan bijdragen om hierin verbetering aan te brengen. Dat betekent dat je je zelf op de agenda moet zetten, maar dat je ook het publiek moet agenderen. Dus aansluiten bij wat je gemeenschap wil vanuit die doelstelling dat je de gemeenschap wilt helpen zichzelf te verbeteren. (Dat is dus niet u vraagt wij draaien). je moet er een lobby voor orgnaisaren, de bibliotheek sluit aan bij de grotere agenda van de gemeenschap. Dat maakt ook dat je veel beter naar mijn idee je maatschappelijke waarde kunt aantonen. Sterker nog, ik denk dat als je dit goed doet je dat nergens meer hoeft uit te leggen, dan doen anderen dat voor je. Je draagt dan namelijk bij aan het duurzaam oplossen van problemen, aan de duurzaamheid van een gemeenschap doordat je voor ze werkt en met ze werkt. Je begrijpt de maatschappelijk noden, je weet wat de maatschappij nodig heeft. Daar komt als kers op de taart ;-) conflictmanagement bij. Want dit is allemaal heel noodzakelijk en idealistisch, er zal altijd sprake zijn van conflicterende belangen of problemen. (Ik neem maar als voorbeeld de 20% van de klanten die gericht zoeken die niet blij zijn als je de bibliotheek inricht op werelden, dat conflicteert met de 80% die willen snuffelen en nu na jaren behelpen wel blij zijn met een inrichting op thema). Je moet conflicten kunnen benoemen, en daar waar mogelijk op zoek gaan naar de gezamenlijke waarde. (In het geval van mijn voorbeeld, die klanten die gericht willen zoeken een alternatief bieden van gratis thuis reserveren en het dan op kunnen halen in de bibliotheek).

www.powerpr.nl

Technologie: Lankes zegt dat je in de eisen voor vaardigheden van bibliothecarissen niet heel specifiek moet maken welke kennis men moet hebben van technologie. Er verandert namelijk veel en snel op dat gebied, dus is het handiger om in de eisen op het beoogde resultaat te gaan zien. Zoals het creëren van en onderhouden van een effectieve virtuele aanwezigheid op internet (webpresence). Verder is de vaardigheid om technologie aan te leren belangrijk, en de vaardigheid om die over te kunnen dragen aan collega's en de community. En bij die overdracht moet je als bibliothecaris de vaardigheid hebben om dat over de generaties heen te doen. Flexibiliteit is zeer belangrijk, kun je als bibliothecaris schakelen op en evolueren met de technologie. Ik zie het bij me zelf (hand in eigen boezem), ik heb braaf 23 dingen gedaan, en getuige dit blog en mijn twitteraccount maak ik ook wel gebruik van een aantal geleerde zaken. De verdiepdingen, de muziekdingen, ik heb er niet of nauwelijks naar gekeken moet ik in alle eerlijkheid bekennen. Nu is de vraag of het voor mij als directeur van belang is om alle nieuwe technologieën onder de knie te hebben, maar ik hink een beetje op twee gedachten daarbij. Goed voorbeeld doet ten slotte goed volgen ;-)  Wat verder dan nog door Lankes wordt genoemd is dat je als bibliothecaris in staat moet zijn om te crowdsourcen, naar buiten te reiken. Met crowdsourcing bedoelt Lankes niet dat je daar op zoek moet naar de derde geldstroom, hij bedoelt dat je je burgers mee laat denken in het vinden van oplossingen. De wisdom of the crowd aanspreken.

Management voor participatie: Om je gemeenschap goed ten dienste te kunnen zijn, en om ze te laten participeren in jouw bibliotheek heb je volgens Lankes begrip van institutionele duurzaamheid nodig. Hoe zorg je voor het voortbestaan van jouw organisatie, van jouw initiatieven. Daarvoor heb je kennis nodig van fondsen, gemeentelijke geldstromen en ook van hoe je je relevantie aantoont. Je zult moeten lobbyen voor je organisatie. Dat is de verantwoordelijkheid van iedere bibliothecaris. En mij uit het hart gegrepen! Van mij mogen medewerkers het best oneens zijn met beslissingen die door managementteam en mij genomen worden. We kunnen daar intern over discussiëren en kijken of we nader tot elkaar kunnen komen. Waar ik echt laaiend van word is als ik een medewerker tegen een bezoeker hoor zeggen: Dat hebben 'ze' boven besloten, ik vind het ook niks of woorden van dergelijke strekking. We staan samen voor de goede zaak, en daar hebben we het intern over. Naar buiten hebben we één  verhaal. En als je je daar niet in kunt vinden moet je je afvragen of je dan wel voor deze bibliotheek wilt werken, of hoe je verandering kun aanbrengen in het gekozen beleid door intern te bespreken hoe het anders kan.
Lankes zegt dat je als bibliothecaris ook een besef moet hebben van bedrijfsvoering, van budgettering en van economie. Eigenlijk de basis van huishouden zal ik maar zeggen ;-) Het is goed je af te vragen wat dingen globaal kosten en welke opbrengsten, in harde pecunia of in maatschappelijke waarde daar tegen over staan. Verder zegt Lankes dat je ethiek en waarden moet kennen, en met elkaar moet delen. Hij zegt dat je met elkaar moet delen. De voordelen en de winst, maar dat je ook moet weten wat je wanneer deelt met wie. Dat sluit voor mijn idee aan op wat ik hierboven zei. Verder moet je kunnen werken in en met interdisciplinaire teams, bestaande uit medewerkers van verschillende takken van sport en ook van verschillende instellingen. Dat zal in de toekomst meer en meer het geval worden als je je echt wilt gaan richten op het helpen verbeteren van gemeenschappen. En als laatste binnen dit hoofdstuk zegt Lankes dat je goed moet zijn in het analyseren van gegevens, vooraf zul je moeten bepalen welke impact je nastreeft, en welke waardering of waarderesultaat je zoekt. Als blijkt dat iets niet werkt zul je ook bereid moeten zijn de stekker er uit te trekken.

Management van 'eigendommen'/'bezit': Als bibliotheek heb je een collectie, data en een netwerk. Met deze vaardigheid bedoelt Lankes dat je als bibliothecaris ook goed moet weten hoe je dit 'bezit' moet bewaren. Hoe je het moet veiligstellen en conserveren, maar ook hoe je nieuw bezit vergaart. Welke visie heb je op je collectie, waar bestaat die uit en vooral: voor wie is de collectie bedoeld. Lankes zegt ook dat als je weet voor wie je collectie bedoeld is, je de vaardigheid moet hebben om die zo goed mogelijk te verspreiden. Je wilt tenslotte je schatten zo goed mogelijk delen en onder de aandacht brengen. Dus kennis van marketingtechnieken (in basis), kennis van ontsluiting, weten wat werkt, en dingen uitproberen. Lankes kijkt naar de bibliotheek en de collectie in de breedste zin van het woord. Hij heeft het over een markt van ideeën. Dat beeld spreekt me erg aan, zo'n markt met allemaal (streek)producten waar je lekker tussen de kramen kunt snuffelen, overal wat proberen en proeven en op een gegeven moment precies weten bij wie je wat kunt halen.

Culturele vaardigheden: Onder dit kopje zet Lankes een flink aantal zaken op een rij die heel erg actueel zijn. Hij heeft het over de bibliotheek als stilteplek. In de loop der jaren werd de bibliotheek daar heel erg mee geassocieerd, en zijn er ook in heringerichte bibliotheken (ook de onze) stilteplekken gecreëerd. Waar je je kunt concentreren en terug trekken om je nieuwe ideeën eigen te maken. Maar tegelijkertijd zegt Lankes dat je ook nieuwe vormen van leren moet onderzoeken en aanbieden als bibliotheek. Bied een discussieplatform aan, probeer gaming in de bibliotheek uit, daag uit en prikkel. De nieuwe collectie volgens Lankes gaat langs nieuwe scheidslijnen. Die scheidslijnen zijn cultuur, ras, ideeën, leeftijd, sekse. Binnen die groepen en tussen die groepen zit een spanningsveld. Niet dezelfde leerbehoeften en niet dezelfde manier waarop, en ook niet altijd begrip voor elkaar. Wij zien het in onze heringerichte bibliotheek waarbij er door sommige bezoekers wordt geklaagd dat we de jeugd over drie plekken hebben verdeeld. Dat levert bij sommige leden de verzuchting op dat het vroeger in ieder geval maar op één plek lawaaiig was, en nu nergens meer rustig. Hetgeen natuurlijk behoorlijk overtrokken is, maar dat toont aan dat er over en weer niet altijd begrip is. Je zult dus als bibliothecaris goed moeten kunnen communiceren en kunnen bemiddelen tussen groepen met die verschillende behoeften. Interculturele vaardigheden! Je moet op micro en macro niveau kunnen analyseren wat er aan de hand is en kunnen schakelen tussen de behoeften van de verschillende groepen. Dat is echt niet eenvoudig, een behoorlijke opgave. Het helpt als je als bibliotheek een gevarieerd personeelsbestand hebt, in leeftijd, sekse en  afkomst. Met het hebben van culturele vaardigheden bedoelt Lankes ook dat we zoveel mogelijk vaktaal moeten vermijden, of op zijn minst begrijpelijk moeten maken. Dat is een valkuil, ik weet dat wij het wel eens hebben over 'de catwalk', 'de werelden', 'het medialab', 'displayen'..... Als laatste van de culturele vaardigheden noemt Lankes dat je verschillende manieren van leren en van geletterdheid moet kunnen ondersteunen. Dat betekent dat je leren via gesprek, via contemplatie, via gaming, via beelden (ik denk dat gelijk ook 100 talenten) moet kunnen ondersteunen. Je moet je gemeenschap kennen en dezelfde taal als zij kunnen spreken.

Kennis/leren/innovatie : Lankes sluit dan af door te zeggen dat bibliotheken niet hetzelfde is als boeken, als een database of een gebouw. Bibliotheken zijn een missie, een 'learning space'. Dat betekent echt een positieverandering, die we niet alleen intern nog moeten maken maar ook heel erg duidelijk met onze buitenwereld moeten delen. Daar moeten we samen als bibliothecarissen aan willen bouwen. Soms moet je improviseren en soms moet je innoveren. Het gaat er om dat je als bibliothecaris op de informatietaak gaat zitten, je interpreteert de informatie en je verspreidt hem. Jij als bibliothecaris weet hoe je de informatie moet zoeken en hoe je die op betrouwbaarheid moet beoordelen. En dat is ongelooflijk waardevol. Om Neil Gaiman te citeren: Google kan je 100.000 antwoorden geven, een bibliothecaris kan je het goede antwoord geven.