Lankes begint in zijn boek "The Atlas of New Librarianship" te zeggen dat zijn Atlas niet een verzameling is van verzamelde feiten, maar meer een weefwerk van persoonlijke waarheden en de relatie die ze tot elkaar hebben (de context). Dat vind ik wel belangrijk om te melden, het feit dat hij zelf zegt dat het zijn waarheden zijn, en daarna begint het grote 'zendingsverhaal'. Waar op zich niks mee is, ik herken die zendingsdrang ten aanzien van de bibliotheek wel.
Het eerste blok van de cursus gaat over de Missie van bibliothecarissen. Volgens Lankes is de missie van bibliothecarissen is de maatschappij te verbeteren door kenniscreatie te faciliteren in hun (leef)omgeving. Hij zegt daarbij dat kennis ontstaat door conversatie. Met mensen, of doordat je met jezelf praat. Daarmee bedoelt hij dat ook als je een boek leest, een lezing volgt en je niet met anderen praat, je toch met jezelf in gesprek bent. Je vraagt je dan namelijk af of iets klopt wat je hebt gelezen of gehoord, of je het er mee eens bent, of je op het idee verder kunt bouwen.
Met name op het gebied van creëren van kennis vindt Lankes dat je klanten van de bibliotheek niet als klant mag benaderen, niet als lid, niet als burger. Zij zijn mede-eigenaar en mede- verantwoordelijk voor hoe de bibliotheek van de toekomst er uit moet zien qua dienstverlening.
Gedurende de twee films die ik nu heb gezien komen bij mij steeds beelden op van de coöperatiewinkel die ik in New York zag. Een winkel opgezet door buurtbewoners, die tegen een betaalbare prijs lokaal geproduceerde producten wilden kunnen kopen. Zij zetten een coöperatie op, waarbij er contact werd gelegd met de boeren uit de omgeving, en zij bemensen zelf de supermarkt. Het voedsel dat je er kunt kopen is veel goedkoper en verser dan in de grote supermarkten. Maar je moet lid zijn, en dus ook taken verrichten in de supermarkt. Dus een dagdeel af en toe de schappen vullen, want er is geen (of nauwelijks) betaald personeel. Dat betekent dat je het met elkaar moet doen, en dat je dus op elkaar moet kunnen rekenen. Kennis van de buurt en van je buren ;-)
Nu neem ik aan dat Lankes niet pleit voor het ontslaan van bibliotheekpersoneel. Hij pleit er voor om de bibliothecaris meer in te zetten als een moderator, iemand die de gemeenschap helpt om hun toekomst te omschrijven en hem vervolgens waar te maken. Dat gaat nog weer een stap verder dan het model van Albert Boswijk die in een groeimodel de rol van de bibliothecaris ziet als die van een filosoof. Boswijk pleit voor de ontwikkeling van een aanbodgerichte bibliotheek naar een dialoog gerichte bibliotheek. De ideeën van beide heren schurken tot op zere hoogte wel tegen elkaar aan. In het model van Boswijk houdt het misschien wel op met de bibliothecaris die zijn omgeving, bezoekers van de bibliotheek leert goede vragen te stellen, vragen waarmee je voor je zelf op zoek kunt gaan naar het voor jou passende antwoord.
Lankes ziet een actieve rol voor de bibliothecaris in een gemeenschap. De bibliothecaris bespreekt met de omgeving hoe de toekomst er uit gaat zien. En als bibliothecaris zorg je er voor dat de 'community' toegerust is tot het vormen van de toekomst. Door samen aan de slag te gaan, met elkaar te praten en nieuwe kennis op te bouwen. Dat is dan toch een vorm van cooperatie, en zou je dat zo kunnen doen als bibliotheek?
Er zijn denk ik geen bibliotheken die hier op deze manier al mee aan de slag zijn. Ik ken wel enkele (kleine) initiatieven, maar die zijn niet zozeer op deze missie gestoeld. Zo zijn we in onze eigen bibliotheek met "100 talenten" bezig, waarbij we kinderen vragen wat ze zouden willen leren. En vanuit die leervraag op zoek gaan naar hoe dat het beste geleerd kan worden. We hebben in Kennemerwaard afgesproken dat we niet alle folders en posters die ons worden aangereikt meer neerleggen of ophangen. We willen heel graag een podium bieden aan wat mensen voor kennis in huis hebben. Maar om voortdurend op pad te gaan, en mensen/sprekers binnen te halen kost veel tijd en energie. Naast de al lopende samenwerking met o.a. spreekuren voor advocaten, lezingen met Historische Verenigingen, computercursussen met het Gilde, medialab cursussen met het Centrum voor de Kunsten vragen we nu aan mensen die bij ons folders willen neerleggen of ze bereid zijn tot een tegenprestatie. Namelijk het geven van een korte lezing of workshop over hun cursussen en zo dus hun kennis delen. Dat willen de meeste namelijk best wel, en zo delen ze ook al hun kennis met bezoekers van de bibliotheek, en zijn ze medeverantwoordelijk geworden voor onze programmering. Het zijn kleine voorbeelden, maar ze zijn niet gestoeld op een missie die maar enigszins lijkt op die van Lankes. Volgend jaar gaan we bezig met een nieuw beleidsplan, met een nieuwe missie... ik ben benieuwd of het maar enigszins gaat lijken op die van Lankes ;-)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten