Het gaat er om spannen

We zijn de afgelopen tijd in Kennemerwaard druk bezig geweest met allerlei ideeën voor de toekomst. We hebben een mooie toekomstdroom gemaakt in een BHAG, in droge tekst en in verhaalvorm. We hebben een organisatieontwikkelplan gemaakt en we hebben een nieuw functiehuis gemaakt. De bouwstenen liggen er om een mooie toekomst tegemoet te gaan.

En toch.... na het lezen van het artikel van Edwin Mijnsbergen in de Informatieprofessional over de toekomstige informatiespecialist voelde ik mij onrustig worden. Op het gebied van de informatiespecialisme zoals Edwin dat ziet..... we laten daar steken vallen.  Door wat ervaringen die we hier hebben gehad doordat we de boer zijn opgegaan en onze diensten hebben 'verkocht' aan scholen, weet ik: het gaat er om spannen. We moeten echt bijschakelen. De tijd gaat snel en de veranderingen razen aan ons voorbij.

Ik moet in alle eerlijkheid bekennen dat ik af en toe me ernstig zorgen maak. En dat wil wat zeggen, want ik ben een optimistisch mens. Ik geloof in de kracht van mensen, van onze mensen en dus in de kracht van onze organisatie. Maar we moeten echt naar een hoger niveau. We zullen in staat moeten zijn om de dienstverlening die wij aan het onderwijs verlenen naar dat hogere niveau te brengen. Het gaat om de inhoud waarop we het verschil moeten maken. Onze betere kennis van onze collectie, onze databanken, de kennis en vaardigheden om de rijkdom en overvloed aan informatie op het internet te kunnen filteren. Het gaat om de kennis en vaardigheden om te kunnen gidsen op al die (nieuwe) ontwikkelingen.

Ik denk dat we op de inhoud van collectie en databanken de slag wel kunnen maken. Daar zullen we best aan moeten trekken, maar dat gaat goed komen. Onder andere door de functie-innovatie van circa 10-15 jaar geleden aangejaagd door Stef van Breugel heeft er in de frontoffice een uitholling plaats gevonden. De brede vakkennis van vroeger hebben veel medewerkers niet meer, of een specialistische kennis. Of we hebben nagelaten ze daar op aan te spreken. In Kennemerwaard prijs ik mij gelukkig met het feit dat er nog veel medewerkers zijn die wel kennis hebben in de breedte, die als kernkwaliteit nieuwsgierigheid hebben. En we hebben er altijd voor gekozen om onze specialisten ook in te blijven zetten in de frontoffice. Daardoor kunnen deze medewerkers hun collega's ook meenemen in de ontwikkeling. Van elkaar leren. Dus voor die kant van het verschil maken zie ik het niet zo somber in.

Maar de kant van het meegaan in de informatiemaatschappij, om daar een gidsrol in te kunnen spelen. Daar zie ik donkere wolken. Gelukkig hebben we wel medewerkers die prima een groep ouderen kan scholen op het gebied van sociale media. We hebben wel medewerkers die speciaal gezocht worden door specifieke klanten die wegwijs geholpen willen worden op sociale media of geholpen willen worden in het zoeken op internet. We hebben wel medewerkers die interactieve programma's met schoolkinderen kunnen doen. Medewerkers die in staat zijn om als gids op te treden voor bijvoorbeeld kritische ondernemers of leerkrachten van voortgezet onderwijs, die hebben we niet. Die moeten we inhuren. En dat doen we dan ook. Maar ik wil ze in mijn eigen team hebben. En dat gaat denk ik veel meer moeite kosten. Want het gaat er om dat je meer weet, het in je vingers hebt én een vertaalslag kunt maken naar de groep waar je op dat moment voor staat.

We hebben bij mijn weten hebben we niet echt de specialist in huis die helemaal bij is op de manier waarop Edwin daar over schrijft. En dan vooral iemand die er een vertaling van kan maken voor onze eigen organisatie. En als die persoon er wel is, nodig ik hem bij deze uit met mij te komen praten. Want dan wil ik hem of haar graag gebruiken als vliegwiel voor onze organisatie! En als je niet bij ons werkt, maar je voelt je aangesproken en uitgedaagd, dan nodig ik je ook van harte uit om eens te komen praten.

Omdat ik graag positief afsluit ben ik heel blij met de mensen die bij ons de dienstverlening aan VVE en basisonderwijs doen. Met onze combinatiefunctionarissen maken we echt een verschil op die scholen die dat samen met ons doen. De lees- en taalvaardigheden van de kinderen op die scholen gaan vooruit, en kinderen weten beter informatie te vinden, te beoordelen en er zit meer variatie in spreekbeurten en werkstukken. Daar zitten we al op een hoger niveau en is het zaak om daar ook echt blijvend op in te zetten.

Het komend jaar gaan we van start met ons ontwikkelplan. En dus is het voor iedereen van hoog tot laag in de organisatie een tandje er bij, schakelen naar een hogere versnelling. Omdat het moet, omdat we kunnen en omdat we willen!

WEL WEL WEL WEL WEL WEL DOEN

Waar mijn vorige blog ging over wat we volgens onze medewerkers allemaal niet meer moesten doen, waar onze missie en visie niet over mocht gaan, wil ik nu met jullie delen wat er volgens hen allemaal WEL in moet, wat er wel moet gebeuren:
filosoferen met elkaar
mentaliteitsverandering
met elkaar praten in plaats van over elkaar
in gesprek gaan met bezoekers
kiezen
praten met en luisteren met de medewerkers
meer personeelsuren voor uitvoeren van projecten tbv laaggeletterdheid
crowdsourcing
leden mee laten denken over nieuw beleid
inzetten op 100 talenten
een domeinspecialist digitale vaardigheden aanstellen
leden inzetten voor collectie
meer werken volgens de cyclus 'nieuwe dingen' van Rob Bruijnzeels (met de gebruiker creëren)
meer communicatie met meer contacten
meer reclame voor de bibliotheek
voortdurende scholing en ontwikkeling voor het personeel
goed bibliotheekcafé met lekkere koffie en broodjes, taartjes
blijven dansen en keuzes maken
online 'branding'
actief en persoonlijk
ten behoeve van publiek, imago en nieuwe klanten
uitbreiden van 'diensten' zoals de combinatiefunctionaris (samen met scholen iets creëren zodat je waardevol blijft)
nog meer op verblijfsfunctie inzetten
nog meer naar de scholen toe met themacollecties
online aanwezig voor huiswerkondersteuning
experimenteren
educatie van 0-100
ontwikkelen naar een kenniscentrum
specialisten
commerciëler werken
bieden van podium en ontmoeting
voorlopen op digitaal vlak
binnenkomen bij instellingen
centraal punt worden voor samenwerking met instanties
aansluiten bij landelijke ontwikkelingen
100 talenten voor alle leeftijden
imago veranderen
bekendheid creëren
multifunctioneel gebruik van gebouw
inspireren
creëren
participeren
bibliotheek als sociaal podium voor lezingen, muziek, toneel
meer momenten om met collega's te brainstormen
reading/dining
publieke ontmoetingsplaats
ruimer open
retail
inzetten op e-books
nieuw professioneel personeel
workshops digitaal creëren (wiki's, video, curation)
kennisnetwerk, personen en platform gestuurd door burgers
werkplekken bieden
loslaten
kansen voor alle medewerkers
minder versnipperde programmering
minder veel maar groter
midden in de maatschappij
actief zijn in de maatschappij
poort tot kennis zijn in de breedste zin van het woord
kwaliteit leveren
oud en nieuw verbinden: erfgoed en nieuwe media
taalaanbieder worden
cultureel erfgoed ism bv historische verenigingen voro het voetlicht brengen
groen en duurzaam
bibliotheek voor ondernemers
HRM als voorwaarde
permanente educatie voor medewerkers
twittergebruik als voorwaarde voor iedere medewerker (ook MT)
de collectie anders presenteren
in behoeftepiramide scherper formuleren waar we voor gaan en wat we faciliteren
gebruiker wordt onderwerp, personeel wordt meewerkend voorwerp
focus op digitaal
gemeenten mee nemen in onze toekomstvisie
realiseren waar de bibliotheek voor is en waar de bieb voor staat en als laatste:

nieuwsgierigheid als kernkwaliteit

Ik voel me gesteund en uitgedaagd ;-)

NIET NIET NIET NIET NIET

De oogst van een kwartiertje schrijven tijdens de personeelsbijeenkomst  vorige maand door onze medewerkers op de vraag wat de bibliotheek in ons nieuw te ontwikkelen visie en missie niet zou moeten zijn:

Marketingcirkel.nl

star zijn,
vestigingen sluiten,
geen afbraak van wat met liefde en zorg is opgebouwd,
braaf binnen zitten wachten,
teruggang,
stilzitten,
steeds hetzelfde doen,
alles voor lief nemen,
met de trend mee gaan,
uitrollen, (is voor tapijtleggers)
innoveren en veranderen en alleen met onszelf bezig zijn en zo de klant/dienstverlening uit het oog verliezen, passief en objectief,
blijven hangen in het oude patroon,
vasthouden aan uitleencentrum,
vastgeroeste medewerkers die niet willen veranderen,
top down beleid maken,
mensen op vaste plek houden als dat niet past,
demotiveren personeel door regeltjes en het maar laten duren,
vasthouden aan ouderwetse opstelling,
ruimte geven aan onwil en anti-verandering,
blind inzetten op landelijke activiteiten,
achterover leunen,
alles voor de uitleen,
topdown werken,
niks doen met gevolgde opleiding van medewerkers zoals 23 dingen,
je schamen voor je beroep 'bibliothecaris' of bibliotheekmedewerker,
je verstoppen achter je pc,
doen omdat we het al zolang zo doen,
werken zoals de VOB het zegt ( verzamelen, ontsluiten, beschikbaar stellen),
bezuinigen op openingstijden,
alles open laten in plaats van in behoeftepiramide heldere accenten te leggen,
fysieke bibliotheek te veel afbouwen,
gebrek aan tijd,
te veel focussen op gebouw en inrichting, opruimen en ordenen,
bezuinigen op collectie,
stilstaan,
alleen van boeken zijn,
recreatie, zoals 'hobbyboeken'

en als hekkensluiter: bij ons zelf blijven?

Gelukkig zie ik een mooie mix van enthousiasme en van behoudendheid, van verantwoordelijkheid voelen en van verantwoordelijkheid wegschuiven.... we zijn net een echte bibliotheek ;-)

Wie heeft het juiste recept?

Afgelopen dagen heeft zich, wederom, een felle discussie afgespeeld over het retaildenken in het openbare bibliotheekwerk in Nederland. Aanleiding was een interview in Bibliotheekblad met Hanneke Kunst, aanhanger en aanjager van retaildenken van het eerste uur. En daarop kwamen de reacties van vermaarde tegenstanders van dit denken en ook voorstanders van dit concept. Ook op twitter barstte de discussie weer los.

Ik moet zeggen dat ik er inmiddels heel erg moe van word. Want wie heeft nou het juiste recept om de bibliotheek van de toekomst neer te zetten? Je kunt heel veel van retail vinden, je kunt het prachtig vinden, want meer leden en meer uitleningen. Je kunt het afschuwelijk vinden want het gaat in de toekomst niet meer over uitleningen en leden, het gaat om zingeving en het gaat om maatschappelijke waarde. In ieder geval denk ik dat je het niet als een doel moet zien, maar als een middel. En zo gebruiken wij het dus ook. Een middel om vernieuwing in te zetten. Eén die voor veel medewerkers nog behapbaar is, en dat zelfs nog niet altijd. Wij zetten het in om onze huidige lezers beter te kunnen bedienen, en om het beeld dat zij van de bibliotheek hebben positief te beïnvloeden. Daar zijn vast ook andere manieren voor... wij gebruiken retail.

Er zijn collega's in het land die geloven dat het e-book onze redding is, mits we de rechten eindelijk voor elkaar krijgen. Er zijn collega's die daar absoluut niet in  geloven. Ook hiervoor geldt dat het geen doel op zich is, het is een middel. En het is goed om te kijken hoe je dit in je dienstverlening kunt opnemen. Want ons publiek heeft op dat gebied wel een verwachtingspatroon, ze willen het graag via de bibliotheek kunnen lenen. Zo niet, hebben ze nog wel een vriend, vriendin, kennis die voor hen 5.000 titels op een stickje zet. Dat lid zie je nooit meer terug en die schrijft zich uit. In Kennemerwaard bieden we dat wat er is op landelijk niveau, uitgezonderd het e-portal van de NBD,  via onze website aan. Dus zijn wij blij met Lees meer, al kan het allemaal nog veel beter.

Er zijn collega's die vinden dat het om zingeving moet gaan, om de informatiefunctie, om content curation. Er zijn er  die dat een heilloze weg vinden. Wij zijn die positie in hun ogen al jaren kwijt en gaan die achterstand nooit meer inlopen. In Kennemerwaard zetten we wel met hernieuwde krachten in op de informatiefunctie. Door mee te doen met Biebsearch, door met combinatiefunctionarissen op scholen het onderwijs te ondersteunen in leesbevordering en informatievaardigheden. Dat vraagt andere medewerkers met andere competenties. Daar moeten we ruimte voor vinden, soms in eigen begroting, soms door co-financiering. Met een krimpend budget en bulten ambities is dat niet eenvoudig.

Je zou kunnen zeggen dat bibliotheek Kennemerwaard een opportunist is. of dat we geen visie hebben op het bibliotheekwerk. Ik denk dat we al werkend aan verbetering op zoek zijn, naar hoe we de waarde van de bibliotheek voor de toekomst nieuwe invulling kunnen geven. Wij hangen alles wat we doen op aan de behoeftepiramide die ons richting geeft. Want we doen veel, proberen het goede te behouden en tegelijkertijd te vernieuwen en te innoveren. Ik weet zeker dat heel veel collega's in het land op dezelfde manier bezig zijn, ieder vanuit zijn of haar idee van wat goed is nu en in de toekomst. Laten we vooral open staan voor elkaars ideeën  en van elkaar leren. Want al wil je niets met retail, dat wil niet zeggen dat de gedachte die er in ieder geval voor mij achter zit, kijken en luisteren naar je klant, een heel belangrijke is. En dat moet zich niet beperken tot je fysieke vestiging, ook in het educatieve en digitale terrein gaat dit op. Het gaat er om dat besef bij je medewerkers tussen de oren te krijgen, voor zover ze dat niet hadden. En dat het bibliotheekwerk van de toekomst er één is waarin je je plek in de maatschappij moet bevechten op maatschappelijke waarde. Door je burgers verdieping te bieden, door ze ter verleiden iets te ontdekken wat ze daarvoor nog niet wisten, om ze het beste uit zichzelf te laten halen, ze de mogelijkheid te geven zich te ontwikkelen.

Ik vind de Overijsselse bibliotheken een mooi voorbeeld. Zij voeren de retail door, en zetten daarnaast ook met hun Innovatielab goed in op vernieuwing, digitale ontwikkelingen en zingeving. Het één kan prima naast het ander bestaan, en waarschijnlijk bevruchten ze elkaar ook nog. En natuurlijk lukt het bij de ene bibliotheek beter dan bij de ander. De een richt zich meer op digitalisering, de ander is heel blij met het uitmelken van de uitleenfunctie.

Ik ken collega's die roepen dat we één koers moeten varen. Ik ken collega's die zeggen dat we lokaal gefinancierd worden en dat het dus een mission impossible is om één nationale bibliotheekorganisatie met franchisehouders na te streven. Beide hebben vast gelijk. Vooralsnog is het zo dat we met onder andere het bekvechten over wel of niet retail geen stap verder komen.

Ik leer heel graag van mijn collega's, van mensen binnen en buiten de branche. Ik ben geïnteresseerd in hun ideeën  En ik doe er mijn voordeel mee. En als ik iets hoor of zie dat ik toepasbaar en kansrijk acht voor Kennemerwaard ga ik er mee aan de slag. Van die zaken die ik minder kansrijk acht, of wat kritische kanttekeningen bij heb, probeer ik (geheel tegen mijn karakter in ;-) mij toch te onthouden van veroordeling. Dat helpt namelijk niets. Het mooie is dat zolang we allemaal nog lokaal gefinancierd worden we tot op zekere hoogte de ruimte hebben tot lokaal ondernemerschap. En daaronder versta ik ook goed kijken wat je buren, je collega's doen, en daar van te leren. Want daar was de bibliotheek toch van? Een ieder de kans te geven via vrije toegang tot informatie, cultuur en educatie om het beste uit zich zelf te halen? En laat dat nou voor iedereen iets anders kunnen zijn.

Behoedzaam voorwaarts

Het is zo tegengesteld aan mijn karakter, maar in het zoeken naar oplossingen als je met bezuinigingen wordt geconfronteerd gaat het er vaak om dat je behoedzaam voorwaarts gaat. Wie vertel je wat en wanneer. En hoe duidelijk maak je je boodschap, en waar hang je hem aan op.

Begin dit jaar kregen we te horen dat de gemeente Bergen, waarvan de bibliotheek net dit jaar met ons is gefuseerd, vanaf 2014 in vier jaar tijd € 150.000,-- op de subsidie wil gaan korten. Dat is ongeveer 20% van het subsidiebedrag, en voor dat geld moeten dan drie vestigingen in de lucht worden gehouden.

We hadden met de wethouder overlegd hoe we dit het best zouden kunnen aanpakken. Zij wilde graag een co-creatieve aanpak, en daar voelen wij ook wel voor. Dus hebben we eerst een sessie belegd met belangengroeperingen in de kernen. Dat hebben we  in oktober gedaan.

Gisteravond hadden we een voorlichting voor leden van de raadscommissie. De opkomst was helaas niet zo groot, er was een parallelsessie over een nieuw te bouwen gemeentehuis. Politiek gezien natuurlijk veel interessanter dan de toekomst van de bibliotheek ;-) Voor degenen die er wel waren heeft eerst de ambtenaar verteld wat de visie is van de gemeente. Zij hanteren een aantal uitgangspunten voor de toekomst wanneer er bezuinigd moet worden:
• Vertrouwen op de eigen kracht (van burgers)
•  Samenwerken met andere instellingen
•  Behoud en vernieuw
•  Cultureel ondernemerschap
•  Doelgroepen van de toekomst

Met de bezuinigingsopdracht in het achterhoofd is de gemeente inmiddels tot de conclusie gekomen dat drie volwaardige vestigingen niet meer haalbaar is. Maar ze willen wel dat de bibliotheek zich blijft inspannen ten behoeve van leesvaardigheid, informatievaardigheid en mediawijsheid van alle burgers van Bergen. Voor de overige diensten willen ze graag zien dat die kostendekkend zijn en dat er maatwerk wordt geleverd. Dus bijvoorbeeld een strandbibliotheek, lezingen, activiteiten voor zelfontplooiing... dat moet kostendekkend. Dat zal nog een hele klus blijken.

Nu zijn we er nog niet, maar ik ben wel heel erg blij met de uitspraak van de gemeente dat ze de drie belangrijkste elementen van het bibliotheekwerk, de belangrijkste toegevoegde waarden hebben overgenomen. Waarbij ze ook ontvankelijk lijken te zijn voor ons argument dat als wij echt een verschil willen maken op deze terreinen dat we dan structurele aandacht in scholen aan deze onderwerpen moeten geven. En dat de kracht om dat te doen bij de bibliotheek ligt in de ondersteuning van het onderwijs.

Tijdens zo'n presentatie hanteren we binnen Kennemerwaard altijd weer onze behoeftepiramide. 
Die maakt zo duidelijk waar de belangrijkste taken van de bibliotheek liggen, en waarvan we ook nooit in discussie hoeven of er subsidie heen moet. De onderste trede van de piramide staat nooit ter discussie. De bibliotheek heeft absoluut een rol in het mensen mogelijk maken zich staande te kunnen houden in de maatschappij door hen het plezier in lezen bij te brengen, door hen te leren informatie te zoeken en die te beoordelen op betrouwbaarheid. 

Aan het eind van ons verhaal maakten we een financieel overzicht. Wat hadden wij al gedaan om de tekorten op te vangen, welke mogelijkheden liggen er nog. En we hebben het plaatje rond gekregen. Maar we hadden alleen geen geld voor de huisvesting meer over voor twee van de drie vestigingen. Behoedzaam voorwaarts want een oplossing willen we en één die ons in staat stelt het verschil te maken in juist die drie belangrijke vaardigheden die je nodig hebt om als volwaardig burger mee te kunnen doen.

Dansen, met hart en ziel (aldus Rob)

Gisteren hadden we onze halfjaarlijkse personeelsbijeenkomst voor alle medewerkers van Kennemerwaard. Wij nodigen dan af en toe externe sprekers uit, of vertellen zelf wat als managementteam, of medewerkers vertellen elkaar iets over waar ze mee bezig zijn, waar ze trots op zijn.

Gisteren hadden we een externe spreker: Rob Bruijnzeels. Een individuele, inspirerende vrijdenker, met ongelooflijke passie voor de bibliotheek. We hadden hem uitgenodigd om iets te vertellen over de noodzaak om te veranderen als bibliotheek. En Rob kan dat als geen ander. Een goed verhaal houden over de wereld om ons heen. Hoe die verandert, en wat het met ons doet.

Partij dansende mensen nl.photaki.com

Het mooiste onderdeel van Robs verhaal was zijn voorstel om te gaan dansen. Dansen om te veranderen. Met een voorbeeld van hoe je passen moeten zijn. Dansen als metafoor.

Rob schetste ons hoe je het best naar zijn idee een verandering kunt inzetten.

stap 1: Doe eerst een stap opzij.

Voordat je gaat veranderen is het goed om je eerst te bezinnen op wat je ziet aan ontwikkelingen om je heen. Welke trends zijn er, wat zie je aan veranderend gedrag, welke problemen en kansen zie je in de wereld om je heen.

stap 2: Doe een stap achteruit.

Ga bij je zelf te rade. Waarvoor is de bibliotheek op aarde. Waar is je instelling voor. Wat hoort wel bij je en wat niet. Als je het wat spiritueel zou willen formuleren: ga eerst "aarden", bepaal wat je toegevoegde waarde is voor de maatschappij.

stap 3 en 4: Doe twee stappen vooruit!

Kom in beweging. Ga andere dingen doen. Ga experimenteren. Durf fouten te maken. Geef je publiek dat wat ze niet van jou verwachten, maak onuitgesproken diepe verlangens waar.

En doe alles wat je doet met hart en ziel!

We zijn in Kennemerwaard twee jaar geleden begonnen met de eerste danspassen toen we bezig gingen met ons meerjarenbeleidsplan. Een blik op de veranderende wereld om ons heen, een stap naar achteren om te bedenken waar we nou voor zijn. En nu zijn we aan het experimenteren, dingen aan het uitproberen. En ik voel dat we zo langzamerhand weer aan een nieuwe serie danspassen toe zijn. Het was eerst wat voorzichtig schuifelen, maar het gaat swingen in bibliotheek Kennemerwaard. Het wordt nooit meer stil!

Hoe komt het allemaal in de kast?

Heeft u zich ooit afgevraagd wat er allemaal moet gebeuren om het boek dat u op uw nachtkastje hebt liggen, voordat u het bij uw bibliotheek kunt lenen? Gisteren werd ik door Louise van de afdeling meegenomen in de wondere wereld van de afdeling media.

Helemaal voor aan de keten zit natuurlijk de schrijver en de uitgever. Daarna wordt er door een recensent voor bibliotheek een oordeel gegeven wat in ons wekelijke aanschafinformatiepakket terecht komt. Dat pakket van zo'n 300 recensies (gemiddeld) wordt eerst nagekeken op herdrukken (hebben we het al?), en of het een deelwerk is of niet (als deel 3 wordt aangeboden en we hebben deel 1 en 2 niet dan hoeven we het niet aan te schaffen). Dan wordt er door een paar bibliothecarissen gekeken op basis van de collectieprofielen die we hebben voor iedere vestiging welke titels daadwerkelijk in welke aantallen moeten worden aangeschaft. En dat wordt ingevoerd in de computer.

Na een week of wat komen de nieuwe boeken binnen. En dan begint het werk op de afdeling media. De dozen moeten uitgepakt en gecontroleerd. Ze moeten verdeeld worden over de vestigingen. Welke titels zijn voor Alkmaar, Bergen, Castricum en Heerhugowaard. Daarna moeten ze gekoppeld worden in de catalogus. Van een barcode voorzien en van een stempel. Dat laatste snap ik niet zo heel erg goed, want er zit een barcode op en een rfid-chip. Maar volgens Louise was het best af en toe handig als uit een boek én de barcode en de chip ontbrak.

Na het inwerken van de materialen worden ze ook nog even voor de zekerheid ingenomen want het zou gereserveerd kunnen zijn. En dan kan het boek gelijk op transport naar de betreffende vestiging. Lekker handig!

Om een idee te geven om hoeveel materialen het gaat, bibliotheek Kennemerwaard bestelt ongeveer 32.000 exemplaren per jaar. Dat zijn ongeveer 600 exemplaren per week! Te verdelen over 12 vestigingen. De meiden van de media hebben het er maar druk mee. Want elke bibliotheek heeft zijn eigen plaatsingssysteem, eigen bestickering, eigen beveiligingssysteem. Met dat laatste gaan we begin volgend jaar aan de slag, en over dat eerste en tweede zal nog wel heel wat water door het Noord-Hollands Kanaal moeten stromen alvorens we daar echt naar één systeem gaan. Gelukkig zijn daar ook wel stappen in gemaakt. maar dat kan beter en slimmer. Het kost heel veel tijd om alle extra stickers te plakken en dan moet je ook nog goed opletten dat je de juiste sticker plakt voor de juiste vestiging. Er wordt stap voor stap gewerkt aan het harmoniseren van de manier waarop in de vestigingen de materialen in de kast worden gezet, en of en hoe ze nog extra stickers nodig hebben.

En dan heb ik het nog niet eens gehad over het werk wat er aan het uitleenbaar van cd's, dvd's en speelleermateriaal zit ;-) Gelukkig hebben de medianettes (zoals ze zichzelf liefkozend noemen) een goede sfeer, enorme werklust, humor en kameraadschap. En dat maakt werken op die afdeling tot een groot plezier. Je merkt dat ze er eer mee inleggen al dit werk achter de schermen goed voor elkaar te hebben. Dus chapeau voor de medianettes!

Inspirerend Nederland leest

Gisteren was ik met Henri Osewoudt (van de Donkere Kamer) en Marian Visser (onze domeinspecialist Volwassenen) de hele dag op pad om gratis exemplaren uit te reiken van de Donkere kamer van Damokles.  Normaal reiken we de boeken alleen uit aan leden, maar we hadden een aantal extra exemplaren ingekocht. Die reikten we op straat uit aan niet leden met een kortingsbon er in om ze te verleiden (weer) lid te worden van de bibliotheek.

We zijn alle grote vestigingen langs geweest. Daar overhandigden we de eerste exemplaren aan wethouder en/of burgemeester. We begonnen in Alkmaar Centrum. Daar was wethouder Anjo van de Ven aanwezig om de aftrap te verrichten. Zij hield een betoog over het belang van lezen en over haar herinneringen aan haar literatuur onderricht toen zij op het middelbaar onderwijs zat. En een klas VWO 5 leerlingen van het Jan Arentz college, allemaal verkleed als dubbelgangers. Bedacht door hun leraar Nederlands, Willard Mans.  Erg leuk en erg inspirerende man die zijn leerlingen mee neemt in de prachtige wereld die literatuur is. We hebben en passant ook nog even de deur tussen bibliotheek en museumcafé geopend. Een mooie start van de verder samenwerking tussen museum en bibliotheek.

Zo gedurende de dag raakte ik met de wethouders en burgemeesters aan de praat. Allemaal onderschrijven ze het belang van lezen. En allemaal komen ze ook ieder jaar langs om de tas met boeken, ook voor de raadsleden, op te halen. Altijd een lovend woord voor de bibliotheek. Met ook af en toe een woord van zorg over het gebruik van de bibliotheek, de bedreigingen waar we mee te maken hebben. Dat het lastig moet zijn om je huidige winkel open te houden en tegelijkertijd iets nieuws te ontwikkelen. Het is fijn om op zo'n moment te merken dat de bibliotheek echt leeft bij de vertegenwoordigers van de gemeente.

Aan het eind van de dag wist Marian mij een mooi nieuwtje, vers van de pers, te melden. Diezelfde leraar Willard gaat op 28 november om 19.00 uur een rechtszaak houden over Osewoudt. De leerlingen moeten een pleidooi voorbereiden waarop ze duidelijk moeten maken of iets waar is of niet, of Osewoudt nou goed was of slecht. En de bibliotheek heeft twee rechters weten te strikken die gaan beoordelen welke leerlingen het beste verhaal hebben. In de bibliotheek. Ik werd er gelijk weer helemaal blij van. Wat een mooie, inspirerende samenwerking tussen school en bibliotheek. Dus komt allen op 28 november naar de bibliotheek! En lees van te voren nog even de Donkere kamer... gratis af te halen in de bibliotheek.....

Terug naar de werkvloer

Vorige week werd ik door collega Elly ingewijd in de geheimen van het uitpakken van het transport. Elke week, twee keer per week, komt ProBiblio met een busje voor rijden vol met aangevraagde materialen uit andere vestigingen. Toen ik in deze bibliotheek kwam werken waren het denk ik ongeveer 3 kratten per keer. Nu zijn het er vaak een stuk of twaalf! Het aantal materialen dat heen en weer wordt vervoerd tussen de verschillende vestigingen is dus behoorlijk toegenomen.

Binnen Kennemerwaard is het gratis om materialen te reserveren. Dat is een mooie service aan onze klanten die dat ook hooglijk waarderen. In kleinere vestigingen is het aanbod van bepaalde titels wat minder, en dat kun je dan gratis naar je eigen vestiging halen. In de grotere vestigingen is de vraag naar populaire titels door het groter aantal leden vaak wat groter. Dan staat zo'n veel gevraagde titel soms in de kast in de kleinere vestigingen en zo help je als bibliotheeknetwerk met 12 vestigingen elkaar. Mooi toch?

Wat we nog wel moeten verbeteren is de afstemming tussen de systemen. Nu ik van Elly de binnen gekomen materialen mocht innemen, moest ik wel goed opletten of het niet uit Heerhugowaard of Bergen kwam. Want die inname-apparatuur en daar aan gekoppelde chips praten niet lekker met het systeem van Alkmaar of Castricum. Bij de vervanging van die apparatuur duidelijk een punt om op te letten. Harmoniseren en synchroniseren. Dat scheelt weer tijd, werk en ergernis voor onze medewerkers achter de balie.

Elly, dank je wel. Ik was weer even terug op de werkvloer, 20 jaar terug in de tijd. En ik heb weer gezien dat het samengaan van bibliotheken veel meer effecten heeft dan je zo zou denken. Mensen kun je vaak nog wel met elkaar aan de praat krijgen en aan het samenwerken..... maar systemen ;-)

De meest duurzame bibliotheek

Of we nou de titel "meest duurzame bibliotheek" winnen vanmiddag of niet maakt me niet zo veel uit. Ik ben apetrots op de duurzame projecten in Kennemerwaard. Ik ben vooral trots op de duurzame manier waarop ze tot stand zijn gekomen.

Het is allemaal begonnen in Castricum, onder de bezielende trekkracht van één medewerker; Alex Cannegieter. Zij was zelf erg betrokken bij allerlei lokale initiatieven rondom duurzaamheid, groene energie etc. Ze wilde al die partijen bij elkaar brengen en ging her en der wat praten. Na een paar gesprekken bleek er zoveel enthousiasme te zijn voor samenwerken dat ze besloot de stoute schoenen aan te trekken. Ze kwam praten bij 'de directie' ;-) Of ze met haar idee verder aan de slag mocht. Een mooi voorbeeld van wat ik 'guerrilla-innovatie' noem. En natuurlijk mocht Alex dit idee verder uitwerken van ons.

Dus Alex toog aan het werk, met ondersteuning van een aantal andere mensen uit onze bibliotheek. Tegen de verdrukking in zelfs, want nadat ze in eerste instantie de gemeenteambtenaar Milieu zeer enthousiast had gemaakt, werd deze persoon vervolgens terug gefloten.  En ik kreeg een mailtje van de ambtenaar Cultuur. Dat de wethouder niet geamuseerd was door dit initiatief. Want de bibliotheek moest bezuinigen en dan was dit niet de bedoeling. Geen kerntaak. Onze mensen waren er helemaal van ontdaan, en twijfelden of ze wel door moesten gaan. Na wat peptalk vanuit het managementteam dat wij achter hen stonden gingen ze toch verder met het organiseren van een eerste informatiebijeenkomst voor het publiek, een 'groene markt'.

Ondertussen had ik gelijk de telefoon gepakt. De wethouder gebeld en hem uitgelegd dat dit juist een taak is van de bibliotheek. Informatie van verschillende partijen bundelen en er nieuwe betekenis aan geven. Slim combineren ten behoeve van inwoners van Castricum. Na wat heen en weer gepraat was de wethouder in ieder geval gerustgesteld dat het hem geen extra geld ging kosten, en was hij wel bereid om ons het voordeel van de twijfel te geven.

De eerste informatiemarkt over groen en duurzaam in Castricum is inmiddels al weer meer dan een jaar geleden georganiseerd. Elke maand wordt er nu in de bibliotheek een themabijeenkomst georganiseerd rondom duurzaamheidsthema's onder de titel "Transition town". De bibliotheek is samenwerkingspartner, faciliteert en enthousiasmeert. En de bevolking pakt het zelf op. Heel duurzaam. Voor mij zijn we winnaar, want is dit project vervolgens door de gemeente Heerhugowaard opgepakt, en wordt daar nu samen met onder andere bibliotheek en gemeente een Natuur en Milieu Educatiecentrum opgezet. En is de gemeente Alkmaar zeer geïnteresseerd in wat de bibliotheek binnen haar werkgebied zou kunnen doen op het gebied van informatie over duurzaamheid. Dat is winst. Als je succes in de ene vestiging, door het enthousiasme van een aantal medewerkers,  kan worden vertaald naar andere vestigingen op verzoek van die gemeente(n).

Enthousiaste jeugdbibliothecarissen

Maandag was ik op bezoek bij drie van onze jeugdbibliothecarissen, Leonie, Jolanda en Joey. Zij wilden mij heel graag vertellen over waar ze allemaal mee bezig zijn, en dan in het specifiek over de kinderboekenweek.

Het is mooi om drie gedreven en bevlogen collega's te horen praten over hun vak, over de dingen waar ze mee bezig zijn, over waar ze tegen aan lopen, over hoe leuk ze het werk in de bibliotheek vinden. Er vielen me een aantal dingen op bij wat ze me vertelden. Ze werken over het algemeen met een projectopdracht die door een domeinspecialist is uitgeschreven. Wat daar nog in mist is een link naar de doelstellingen en naar beoogde resultaten van de bibliotheek. Dat is een mooi verbeterpunt in onze manier van werken.

Verder zijn veel activiteiten vaak zeer gewild, en trekt de bibliotheek veel kinderen naar zich toe in de kinderboekenweek en in de vakanties. Bij openingen van happenings vergeten we nog te vaak om dan ook lokale politici of ambtenaren uit te nodigen. Dat is een gemiste kans. Dat vonden ook de drie medewerkers, er werd driftig in een schrift meegeschreven ;-)
Goed dat de bibliotheek in de krant komt, nog beter als we er voor kunnen zorgen dat er ter plekke beslissingnemers aanwezig zijn. Zodat ze gelijk enthousiast kunnen worden gemaakt voor het werk dat de bibliotheek doet.

In de vestiging Heerhugowaard worden al een aantal jaren in de herfstvakantie activiteiten georganiseerd voor BSO's. Dat is inmiddels zo succesvol geworden dat ook in andere vestigingen er vraag naar is. Dan lopen we er tegen aan dat we de bezetting voor deze activiteiten maar heel erg moeilijk rond krijgen. We hebben een te kort aan mensen met affiniteit voor jeugd. Daarnaast blijkt het heel erg moeilijk om mensuren vrij te spelen ten behoeve van de activiteiten. Daar zullen we voor 2013 echt een stap in moeten maken.

Ik vond het erg leuk en leerzaam om door Joey, Leonie en Jolanda meegenomen te worden in hun enthousiasme en het maakt me blij en trots dat we zulke bevlogen medewerkers hebben. Zo'n kijkje in eigen keuken levert me veel extra energie en input op. Ik ben benieuwd naar wat het volgende 'werkbezoek' oplevert aan kennis.

Draagvlak voor bezuinigingen

Gisteravond hadden we in de bibliotheek van Egmond een werkconferentie rondom de toekomst van de bibliotheek. Samen met de gemeente hadden we wijkverenigingen, scholen en de  WMO-raad uitgenodigd. Om samen met hen oplossingsrichtingen te bedenken voor de bezuiniging die de gemeente Bergen vanaf 2014 op de bibliotheek doorvoert.

Biebkidz in Bibliotheek Egmond

Eerst was er een korte presentatie van de wethouder en de ambtenaar over de visie van de gemeente op het bibliotheekwerk, en op de oplossingsrichtingen. De gemeente Bergen vindt dat de basis op orde moet zijn. Dat de bibliotheek er is voor kennis en informatie, en voor leesvaardigheid en informatievaardigheid bij burgers. En de gemeente vindt dat er kritisch gekeken moet worden naar het aantal vestigingen van de bibliotheek. In de gemeente Bergen zijn er nu drie vestigingen, op ca. 31.000 inwoners. Daarna een presentatie van Frank Huysmans over de veranderende wereld en de veranderingen in de bibliotheek. Een goed verhaal met duidelijk sprekende statistieken over het gebruik van internet, het lidmaatschap van de bibliotheek, bezoekersaantallen.

Daarna een presentatie van de bibliotheek, over welke visie wij hebben op het bibliotheekwerk. Hoe onze begroting in elkaar zit, welke oplossingen wij mogelijk achten. Veel van de mensen in de zaal riepen dat er wel heel erg veel geld naar onze backoffice gaat. Dat roept ongeveer altijd wel iemand uit zo'n groep die onze begroting ziet. Het begrip backoffice leg ik dan uit, is bij ons een verzamelbegrip. Daaronder valt het management, innovatie en ontwikkeling én de hele sector Bedrijfsvoering met daarin financien, p&o, marketing, ICT, gebouwenbeheer, pr en communicatie. Daardoor lijken onze backoffice kosten hoog, maar het gaat dus om overhead en indirecte kosten. En daar betalen alle gemeenten aan mee, juist omdat ze de keuze voor Kennemerwaard hebben gemaakt om een stevige basis te hebben voor hun bibliotheek in ontwikkeling en bedrijfsvoering. Maar dat terzijde ;-)

Vervolgens hebben we in groepjes gediscussieerd over drie stellingen ten aanzien van informatievaardigheden, sociale cohesie en leesvaardigheden en welke rol de bibliotheek daar al dan niet in zou moeten spelen. Het bleek dat met name op het gebied van informatievaardigheden en leesvaardigheden het breed gedragen is dat de bibliotheek daar een rol in moet spelen. Alleen niet in haar eentje, veel in samenwerking met andere partijen. En dat als je echt impact wilt hebben als bibliotheek je structureel moet inzetten met je samenwerkingspartners op het bestrijden van taalachterstanden en het bevorderen van mediawijsheid. Dat je dat niet oplost met één of twee keer per jaar een bezoek aan de bibliotheek met een klas. Dat het in de lespakketten moet worden opgenomen, in het curriculum.

De conclusie van de avond was dat de functie van de bibliotheek heel erg belangrijk is, en dat men zich afvraagt of dat met een eigen vestiging moet. Dat er creatief moet worden gekeken of de bibliotheek misschien niet beter in een zorgcentrum, buurthuis of brede school kan worden gehuisvest.

Ik vind de winst van de avond dat alle partijen vinden dat de bibliotheek moet blijven. Dat men verbaasd is over hoeveel de bibliotheek doet.  Dat men blij is dat de bibliotheek en gemeente hen raadplegen. Dat ze verrast zijn over het aantal samenwerkingspartners dat de bibliotheek heeft. Dat men vindt dat er scherpere keuzes moeten worden gemaakt. Dat men vindt dat de bibliotheek toekomst heeft.

We zijn één stap op weg naar een oplossing voor de bezuiniging. Er zullen er nog wel meer volgen alvorens we het doel bereiken: gezond bibliotheekwerk ook na 2014 in de gemeente Bergen.

Hoe verkoop je de bibliotheek

Afgelopen week was ik bij ProBiblio voor een training Strategisch Verkopen. Cursusleider Toine Simons gaf ons een flink aantal handreikingen in hoe wij de dienstverlening en producten van de bibliotheek beter kunnen verkopen. Hij had een stevig stuk theorie voor ons, en ook wat oefeningen. Hij gaf ons wat huiswerk om in groepjes uit te werken, die er vooral voor zorgden dat we ons verhaal beter op orde kregen. Ik wil een aantal handreikingen graag met jullie delen.

Waardevrij
Ga als je op bezoek gaat bij een directeur van een school (om die maar als klant te benoemen) zo waardevrij mogelijk het gesprek in. Reik in het eerste gesprek geen oplossingen aan, noem geen bedragen, noem geen producten. Probeer door heel veel te vragen het probleem van de ander helder te krijgen. En probeer ook helder te krijgen wat die ander nodig heeft om het probleem opgelost te krijgen. Ga niet in discussie met je klant. Als voorbeeld: stel dat een directeur van een school zegt: "Ik dacht jullie alleen van het boeken uitlenen waren." Dan ga je niet uitleggen dat dit allang niet meer het geval is, dan ga je vragen waarom hij/zij dat denkt.

Beïnvloeden van processen
De bibliotheek verkoopt geen producten, wij kunnen processen veranderen. Dat vraagt commitment aan beide kanten. Stel een school bij wie je op bezoek komt geeft aan dat de kinderen op school onvoldoende leesvaardig van school komen. Dat ze slecht scoren in de ranglijst van scholen, en dat hem dat leerlingen kost. Wij als bibliotheek kunnen daar iets aan doen. Wij zijn experts op het gebied van leesplezier en leesbevordering, en kunnen de expertise van het onderwijs zelf, technische leren lezen versterken. Daarvoor heb je aan beide kanten inzet nodig. Dus voordat je iets aan die school 'verkoopt' heb je nodig dat ook de leerkrachten en de ouders achter de oplossing gaan staan. Dat moet je dus eerst regelen, alvorens je daadwerkelijk met  zo'n school in zee gaat. Haal commitment op, en dan maak je er ook een succes van. Ga voor structureel en ga voor selectief zijn. Dan maak je het verschil.

Leerpunt
Ik vond bovenstaand 'hoofdstuk' een belangrijk leerpunt voor onze branche, voor mijn eigen bibliotheek. Wij willen zo graag bewijzen dat we toegevoegde waarde hebben voor het onderwijs. Dat hebben we echt niet als een klas één keer per jaar op bezoek komt. Dan moeten we structureel samen met die school werk gaan maken van informatievaardigheden en leesvaardigheid. Doen we dat niet, is het allemaal vergeefse moeite. Juist bij structurele aanpak kun je iets betekenen, en mag je ook om betrokkenheid en inzet van de school vragen. Qua tijd, motivatie, inzet en qua financiën. En scholen die dat niet willen, moet je geen tijd in stoppen. Bij hen is het probleem dan nog niet groot genoeg om er echt iets aan te willen doen. Die komen vanzelf bij je als je van die school die wel wil een succes maakt. Maak dus een keuze om je inzet daar op te richten waar je een verschil kunt maken.

Maak pakkende casussen
Als je uiteindelijk zo ver bent met een school, na een aantal gesprekken, dat je met een voorstel kunt komen, maak dan een presentatie. Daarin schets je eerst de situatie en het probleem van de school. Je maakt duidelijk welke vraag de school heeft, en vervolgens presenteer je de oplossing. Of wat ook kan, je presenteert de situatie en het probleem, en vervolgens geef je aan wat je activiteit zal zijn en welke resultaten je gaat behalen (en dan liefst met referenties erbij).

Naast de nodige inhoudelijke bagage ben ik op deze dag ook een altijd one-liners en mooie termen rijker geworden:
ga in je geluk zitten in plaats van in je gelijk
volg je inspiratie in plaats van je irritatie
zorg dat je klant (en jij) gaan van shit naar shine
vraag je af of je denkbeelden over jezelf en je organisatie je op de handrem zetten of in de versnelling.

En mooiste term van de dag: Droefsnoeten :mensen waarmee je geen zaken moet willen doen omdat ze in hun gelijk gaan zitten, in hun irritatie, die alleen maar shit willen en op de handrem gaan staan.

Ik vond de training erg leerzaam, al was tijdens het middag gedeelte voor mijn gevoel onze cursusleider de draad af en toe iets kwijt. Over all, absoluut de moeite waard, en de volgende keer dan liever een tweedaagse in plaats van de stoomcursus in één dag ;-)

Retail in de bibliotheek, geliefd of verguisd

Gisteren was ik in Den Bosch voor de aftrap van het landelijk retailbureau. De retailontwikkeling is al een aantal jaren aan de gang in het openbare bibliotheekwerk. En er lijken vooral fundamentalistische voor- en tegenstanders te zijn. Onze bibliotheek was één van de tien bibliotheken die destijds meedeed in de start van het project. Het heeft ons best veel tijd gekost, maar het heeft ons ook veel opgeleverd.

Er waren een aantal sprekers. Het begon met Mabel Nummerdor. Schrijfster van het boek "Miss Marketing". Zij lichtte toe waar marketing over zou moeten gaan. Dat de feminisering, of evanomie, al verder is dan dat wij denken. Dat vrouwen in heel veel gevallen bepalend zijn in keuzes van aankopen. En dat het dus belangrijk is om je te realiseren wat vrouwen belangrijk vinden. En daarbij sprak zij in stereotypen, in de zin van "de meeste vrouwen"... in plaats van het als een vaste waarheid voor iedere vrouw te poneren.

Wat vrouwen belangrijk vinden ( en mannen met afnemend testosteron, na hun 40ste ;-)
Relaties: vrouwen vinden het belangrijk om ergens bij te horen, om het gevoel te hebben in een netwerk te staan. Vrouwen willen in een relatie aandacht.
Atlas: vrouwen willen meerdere dingen tegelijk zijn, en daar willen ze ook op aangesproken worden. Dus niet alleen als moeder, maar ook als werkende vrouw. Niet alleen funshoppen, vrouwen kunnen ook heel goed runshoppen.
Theresa: vrouwen willen helpen, een goed doel dienen.
Utopia: vrouwen zijn veeleisend. Ze hebben een plaatje in hun hoofd hoe iets zou moeten zijn. Ze verzamelen kennis uit meerdere bronnen. Ze zullen niet snel achter één goeroe aanlopen, ze maken hun eigen verhaal op basis van de input van meerdere kanten.

Verder gaf Mabel Nummerdor aan dat de wereld zowiezo in een transitiefase zit. We gaan van hiërarchie naar netwerk, van hebben naar delen en van winst naar nut.

Bibliotheken hebben natuurlijk al hun onderzoek "De klant is koningin" en het is belangrijk dat we ons realiseren dat we die vrouwen aandacht geven. Aandacht besteden aan wat ze willen, wat hun onuitgesproken behoeften zijn, en ze behandelen als een vriendin. En als we dat goed doen vertellen ze het aan andere vriendinnen, én aan hun mannen!

De tweede spreker was Hans Tietema van Kaldi, de koffiezaken. Een franchiseformule. Hij hield ons stevig de spiegel voor. Hij zei een aantal scherpe dingen.

Het succes van een retailformule zit in de ondernemer. Je kunt nog zo'n goede formule hebben, maar als de ondernemer zich niet met hart en ziel inzet wordt het niks. Het gaat om het theater dat je elke dag neer wilt zetten, welke beleving geef je je klanten, je bezoekers mee.

Binnen een retailformule benchmark je met elkaar. Dat doe je niet voor de formule, dat doe je voor je zelf. Door te benchmarken leer je, verbeter je jezelf. Je kunt op onderdelen zien waar jij het goed doet, en waar je collega het elders in het land goed op doet. Door met elkaar te overleggen wat je doet, kun je van elkaar leren. En zo elkaars prestaties beter maken.

Het mooie van een retailformule is dat je voor kunt kiezen. Het hoeft niet. Je moet kritisch blijven of het iets voor je is. Of je het met bepaalde ontwikkelingen eens bent. Daar wordt iedereen beter van als je scherp en kritisch blijft. En tegelijkertijd maak je afspraken binnen een retailformule, die als ze eenmaal zijn beslist door iedereen zullen worden uitgevoerd. Daar kun je je wel tegen verzetten, maar dan moet je niet in een formule stappen. Dus realiseer je van te voren waar je in stapt, en ga er dan ook voor. Het heeft naast nadelen, ook heel veel voordelen om in een formule te stappen. Het verlies van bepaalde vrijheid van handelen wordt gecompenseerd door een stevige ondersteuning in inkoop, gezamenlijke marketing, gezamenlijke trainingsprogramma's, gezamenlijke nieuwe productontwikkeling.

In Kennemerwaard hebben we voor retail gekozen omdat we het als een middel zien om nu de uitleenpoot nog beter uit te nutten. Tegelijkertijd zetten we er naast een andere lijn op van informatieve, culturele en educatieve programmering. Inzetten op een andere manier de doelstelling van de bibliotheek verwezenlijken: nl iedereen de kans geven zichzelf te ontwikkelen, het beste uit zichzelf te halen, een bijdrage aan de maatschappij te kunnen leveren.

Het belangrijkste is denk ik wat je ook kiest voor verandering, het gaat er om dat je achter je keuze blijft staan en de koers vast houdt. Dus of je nou fanatiek voorstander bent van retail, of een felle tegenstander maakt niet uit. Ga in ieder geval op weg naar een betere, andere toekomst voor de bibliotheek.

Trendrede vertaald naar de bibliotheek

Getipt door Annemarie van Essen las ik vandaag de Trendrede. Een initiatief van een aantal trendwatchers uit Nederland die per jaar kijken wat zij denken dat er staat te gebeuren. Uit de rede heb ik een aantal zaken gefilterd, waarvan ik denk dat je daar als bibliotheek echt over na moet denken of je daar een rol in moet willen spelen. En als je dat zou willen, wat betekent dat dan?

Gelegenheidswij
Allereerste hebben ze het over de "gelegenheidswij". Er worden voorbeelden genoemd als collectieven van buurtbewoners die gezamenlijk energie gaan opwekken; Snappcar, waarbij je je auto uitleent aan je buurman die er geen heeft. Het delen van bezit en het delen van verantwoordelijkheden. Als ik dit doortrek naar de bibliotheek zou ik mij kunnen voorstellen dat je als bibliotheek, bijvoorbeeld zoals Delft dat geloof ik nu al doet, je catalogus open stelt voor het boekenbezit van mensen thuis. Dat je dat als bibliotheek faciliteert. Dat zou ik mij ook goed kunnen voorstellen ten aanzien van bijvoorbeeld cursussen. Nu zitten we heel erg in het aanboddenken, maar waarom niet een oproep doen dat als mensen een bepaalde lezing willen over een onderwerp, of schrijver willen zien spreken, dat je dat vervolgens namens hen doet. Je inzetten voor het collectief. En onze gebouwen, die zijn toegankelijk 24 uur per dag 7 dagen in de week voor een ieder die er gebruik van wil maken.

Zelforganisatie
Dat is een prachtige opdracht voor de bibliotheek. Wij zijn van oorsprong en in de genen een organisatie die zeer bekwaam is in beheren en beheersen. Als het ons zou lukken om een stap te maken in zelforganisatie dan maken we een enorme sprong. In Kennemerwaard zijn we voorzichtig dat pad op gegaan, door onze medewerkers te vragen wat zij bij kunnen dragen aan het behalen van onze doelstellingen. En dat geeft onze medewerkers al heel veel gevoel van betrokkenheid en gevoel van waardering, naast angst en weerstand ;-) Bij zelforganisatie denk ik ook aan het bieden van een platform voor burgers die kennis hebben en die dat willen overdragen kunnen dat via de bibliotheek doen. Bij zelforganisatie denk ik ook aan burgers betrekken bij onze dienstverlening, wat willen zij, wat zijn zij bereid bij te dragen.

Always on, time out 
Rust wordt een schaarste goed. Bibliotheken worden van oudsher al geassocieerd met rust en stilte. Naast dat je in bibliotheken naar mijn idee plekken moet hebben waar altijd iets te doen is, zou je er ook een stilte of meditatieruimte in kunnen maken. Waar mensen tot zichzelf kunnen komen, rust vinden om over iets na te denken, om niets te hoeven. Het zencentrum, de culturele vrijplaats waar je wijsheid kunt vergaren.

Whowhattoweartrends

De dynamische samenhang der dingen
Onze medewerkers zullen zoals al wel vaker is aangegeven in andere artikelen en blogs curatoren moeten worden. Informatie moeten duiden en contextualiseren. De bibliothecaris van de toekomst is een filosoof die geen antwoorden geeft maar vragen stelt. Die mensen in contact brengt met bredere informatie, op schrift, in beeld en in de hoofden van mensen.

En misschien is hiervoor wel een afbraak van de huidige bibliotheek nodig. Kunnen we die verandering helemaal niet waar maken vanuit ons huidige denkraam. Maar ik ben vol goede hoop en vertrouwen dat we stapsgewijs zo'n verandering kunnen door maken. Het begint bij het zetten van een eerste stap.

Taalvaardigheden, zo belangrijk

Vanmiddag was er een minisymposium in het stadhuis van Alkmaar. Georganiseerd door de gemeenten Heerhugowaard en Alkmaar, het ROC en bibliotheek Kennemerwaard. Dit symposium was gericht op de medische wereld. Op dokters, zorgverleners in de GGZ, op iedereen die vanuit de gezondheidszorg wel eens te maken kan krijgen met laaggeletterden. 

Het ging over herkenning. Het ging over bewustwording. Hoe belangrijk het is om te herkennen dat mensen misschien niet kunnen lezen. Wat dat voor effect kan hebben op de behandeling die je voorschrijft. Als jij als medicus iets voorschrijft en een behandelmethode op schrift zet, als mensen dat niet kunnen lezen. 

Aan het eind van die uitverkochte middag, 75 deelnemers uit het medische veld en aanverwant uit de regio Alkmaar, was er bereidheid om ook door te gaan verwijzen. Want daar ligt schroom bij de medische wereld. Men vindt het niet zijn/haar taak om dit bespreekbaar te maken, al signaleert men het probleem wel. En ook onbekendheid met waar men naar toe zou moeten verwijzen. 

Nu is er een landelijk nummer waar je naar toe kunt bellen. Die nemen naam en telefoonnummer op van de vrager. Die wordt dan teruggebeld door het dichtstbijzijnde ROC of andere instantie. In Kennemerwaard hebben we nu een regionaal telefoonnummer, dan wordt je doorverbonden met de bibliotheek. Wij kennen het totale aanbod van alle partijen, en nodigen de laaggeletterde eerst uit voor een persoonlijk gesprek om te kijken welk aanbod het best bij hem/haar past. We maken het persoonlijk, gelijk.

Ik ben trots op dit initiatief. Het zet laaggeletterdheid ook bij de medische wereld op de kaart, en we reiken ze een oplossing aan. En in het voorbijgaan zetten we ook de bibliotheek ook nog eens extra in de spotlight als de organisatie die al die partijen aan elkaar verbindt, doorverwijst en actief opereert in de bestrijding van dit grote probleem.

Op de werkvloer

Stagiair Erna

Ik heb een oproep onder de medewerkers van bibliotheek Kennemerwaard gedaan. Als er iets is waar ze trots op zijn, waar ze boos over zijn, problemen waar ze tegen aan lopen, iets leuks is wat ze met me willen delen, dan kunnen ze me voor één of twee uur boeken. De eerste die dat deed was Sanneke. Die nodigde me uit om een keer mee te lopen met een inlichtingendienst. Dus vanochtend van 11.00 tot 13.00 stond ik getooid met een 'stagiair' badge achter het inlichtingenbureau.

Wat viel me op? Allereerst dat ik het alfabet gelukkig nog ken ;-) Twee: dat er iets veranderd is in het stickeren van de AVI eerste leesboekjes. Volgens Sanneke werkte het toch wel goed voor ouders, maar ik vond het maar onduidelijk. Drie: grappig hoe geconditioneerd je bent als 'ouderwets' bibliothecaris door te denken in SISO rubrieken. Wij hebben op de jeugdafdeling inmiddels al een tijdje PIM en toen ik iets moest zoeken over 'paardendressuur' liep ik automatisch naar de kast 'sport en spel' toe. Maar daar staat dus niets over dressuur. Dat staat allemaal bij 'dieren'. Old habits die hard zal ik maar zeggen ;-)

En vier: wat krijg je veel vragen over de printer en het bijbehorende programma. Onhandig hebben we dat geregeld voor de klant. Daar zullen we echt nog eens heel goed naar moeten kijken hoe we dat slimmer en handiger gaan regelen.

En vijf: het is vreselijk belangrijk om routine te hebben in dit werk. Ik sta daar licht te klunzen met vragen over de printer, en ook bij het zoeken naar reserveringen kost het mij tijd. Sanneke weet welke titels ze heeft opgeborgen, welke series nieuw en 'hot' zijn. Ik ben die titelkennis helemaal kwijt. Dat is ook wel logisch. Maar voor het goed kunnen doen van inlichtingenwerk (en straks de retail) heb je die praktijkkennis nodig, moet je de collectie kennen.

Inhoudelijke zoekvragen heb ik niet gehad. Ik heb Sanneke beloofd dat ik nog een keer mee draai op een drukker dagdeel in de hoop dat er dan wel zoekvragen komen. We hebben ook nog even naar #dtv gekeken en bij goeievraag maar daar zagen we niet gelijk iets van onze gading tussen.

Over twee weken zit ik bij Ingeborg. Dan laat ze me het rooster zien, en hoe dat in zijn werk gaat. Ik ben benieuwd waar ik nog meer terecht kom ;-)

Duurzame bibliotheek, een olievlek ;-)

Onze bibliotheek is genomineerd als één van de meest duurzaamste bibliotheken van Nederland. Niet om onze gebouwen, hoewel met name het gebouw van Heerhugowaard zeker zo genoemd mag worden, maar om onze initiatieven. En daar ben ik natuurlijk apetrots op. Dus hier een pleidooi voor onze projecten.

Om welke initiatieven gaat het, en hoe kwamen ze tot stand?

Het begon in Castricum. Typisch geval van guerrilla innovatie. Daar hadden we een zeer bevlogen medewerkster. Het prototype van een medewerker die bereid is eigen tijd er in te stoppen, en vervolgens schoorvoetend komt vragen of er misschien ook uren beschikbaar zijn voor uitvoering. Deze medewerkster heeft alle instellingen in de gemeente Castricum iets deden met groen, milieu en duurzaam bij elkaar gebracht. Met duwen en trekken, met enthousiaste verhalen over de mogelijkheden van de bibliotheek als platform lukte het haar om een mooie informatiemarkt te organiseren. En het was tegen de verdrukking in, want de gemeente zag het helemaal niet zitten dat de bibliotheek zoiets deed, en trok aan de bel bij mij, de directeur. Gelukkig kon ik de wethouder uitleggen waarom we dit deden, en waarom dit ook in tijden van bezuinigingen goede initiatieven zijn. Nu loopt het GRIP (Groen Informatie Platform) al weer meer dan een jaar en zijn er lezingen en activiteiten, en als belangrijkste de rode draad. Een maandelijkse bijeenkomst rondom een thema met daarna ontmoeting en debat onder de titel Transition Town Café in de bibliotheek van Castricum.

Twee keer per jaar proberen wij een informatieve bijeenkomst voor onze wethouders te houden. Daar lieten we een medewerkster enthousiast vertellen over het initiatief in Castricum. En wat we stilletjes al hoopten gebeurde. Twee andere gemeenten wilden ook zoiets. Nu zijn we in de gemeente Heerhugowaard begonnen met een Natuur- en Milieu Educatiecentrum. Waarin bibliotheek samen werkt met gemeente, partners uit onderwijs, vastgoed en vrijwilligersorganisaties. Eerst zal het NME vooral digitaal zijn vorm krijgen, maar ook lezingen en activiteiten staan op het programma. En er komt een informatiepunt in de bibliotheek waarin de belangrijkste informatie van de betrokken partijen te vinden is.

En nu wil de gemeente Alkmaar ook nog graag..... en straks misschien wel Bergen.....Het kan niet op.

Ledentrouw?

In verschillende kranten staat het bericht dat hoewel er meer dan 100 bibliotheekvestigingen in een jaar tijd zijn verdwenen het aantal leden relatief stabiel blijft. De vraag is alleen of het dan dezelfde leden zijn die blijven en naar een andere vestiging gaan, of dat het beeld diffuser is.

In onderzoek van Biebpanel, een online vragen panel onder bibliotheekleden is ook de vraag gesteld of mensen lid blijven op het moment dat hun meest nabije vestiging zou sluiten. Dan blijkt dat een kwart van de leden niet bereid is om verder te reizen naar een andere vestiging. Dus zij zouden hun lidmaatschap opzeggen. Op de vraag of men verder zou willen reizen voor een grotere, beter geoutilleerde vestiging zegt de helft van de ondervraagden de voorkeur te geven aan de kleinere vestiging dichtbij. Overigens is 43% wel bereid om iets verder te reizen.

Het artikel roept bij mij dus ook vragen op. Mooi die leden trouw. Maar zijn het dezelfde leden? Of zijn mensen afgehaakt en komen er in de bibliotheken die de negatieve lijn van ledenverlies hebben doorbroken steeds meer leden bij? Ik weet het niet.

Mondelinge informatieoverdracht in de bibliotheek

Onze bibliotheken hebben al een flink aantal jaren spreekuren van verschillende partijen. Denk daarbij aan bijvoorbeeld een spreekuur van de Nederlandse Vereniging van Klassieke Homeopaten, van advocaten, notarissen. Maar ook een spreekuur van de historische vereniging van Oud Akersloot, en van de groep enthousiastelingen in Castricum, Transition Town die alles weten over groen en duurzaam.
De complete lijst: Vereniging van Rugpatiënten, Vereniging van Klassieke Homeopaten, Historische Vereniging Oud-Akersloot, MS-vereniging, letselschade advocaten, Vereniging van Slechthorenden, Servicepunt voor Mantelzorgondersteuning, notarissen, Transition Town (alles over groen en duurzaam), advocaten en een inloopspreekuur over alles rondom de computer

Waarom huisvest de bibliotheek met zoveel graagte spreekuren van verschillende partijen? Dat heeft te maken met de informatiefunctie van de bibliotheek, en dan niet alleen in boeken of websites. Wij vinden het ook belangrijk dat burgers met hun vragen ergens terecht kunnen, bij een persoon. Want soms is iets opzoeken in een boek te lastig, te veel moeite of kun je het antwoord niet zo makkelijk vinden. Een gesprek met iemand met kennis van zaken is dan veel handiger.

Wat mij betreft zou er op elk dagdeel dat een bibliotheekvestiging geopend is een spreekuur kunnen zijn. Er is al een mooi begin mee gemaakt, maar het kan nog beter. We zullen dus actief verder zoeken naar partijen die hun kennis via de bibliotheek als platform willen delen, beschikbaar stellen. En natuurlijk gaan we ook nadenken over een spreekuurfunctie van bibliothecarissen. Hoe zoek je, hoe ga je om met sociale media, internetvragen. Een 'genius' spreekuur, al dan niet op aanvraag. Net zoals in de Applestore ;-) Dat kunnen wij best.

Waar zit de innovatiekracht?

Op twitter word ik 'uitgedaagd' door Joost Heessels dat het erg makkelijk is om als directeur van een bibliotheek te zeggen dat innovatie van onderaf moet komen. Hij vindt dat innovatie van boven en van onder af moet komen. En dat ben ik van harte met hem eens. Ik zal aan de hand van hoe het in Kennemerwaard gaat proberen duidelijk te maken hoe ik er naar kijk.

In Kennemerwaard hanteren we een behoeftepiramide als we kijken naar onze producten en diensten. Dat model hebben we samen met een externe begeleider ontwikkeld, Ferd van den Eerenbeemt. Daarna zijn we er zelf mee verder gegaan. We hebben het voorgelegd aan al onze medewerkers. En dat leverde heel veel herkenning op, maar ook veel onrust. Want wij, het managementteam van Kennemerwaard, vinden dat de bibliotheek vooral haar toegevoegde waarde heeft in de onderste trede van de piramide (handhaven), en dat de uitdaging ligt in de bovenste trede (bijdragen). Precies die twee treden waar we onvoldoende aandacht aan hadden besteed de afgelopen jaren.

We merken de twee jaren na de introductie van dit denkmodel dat het voor veel medewerkers, met name die zich met productontwikkeling bezig houden, een meetlat is waarlangs ze hun werk, hun activiteiten leggen om te kijken of ze met de goede dingen bezig zijn. Ik vind dat winst, en ik vind dat ook echt iets wat een directie moet doen. Handvatten geven aan medewerkers, waarom doe je het, waar is de bibliotheek voor bedoeld. Als directeur, als managementteam ben je verantwoordelijk voor de strategie en voor de keuzes die je maakt als bibliotheek.

We hebben bij het schrijven van ons meerjarenbeleidsplan meerdere sessies gehad met onze medewerkers, waarin we lieten zien als managementteam wat wij denken dat belangrijke ontwikkelingen zijn. Vervolgens hebben we de medewerkers gevraagd om met elkaar na te denken over wat de bibliotheek de komende jaren niet meer zou moeten doen, en wat wel. Ik kan daarbij melden dat een aantal denkbeelden die het managementteam zo'n twee, drie jaar geleden op boze blikken en hoon kwam te staan in de afgelopen update ronde van dit voorjaar door medewerkers zelf werden genoemd. Dat is winst. Het kost (soms) tijd om medewerkers mee te krijgen in veranderingen.

Ik zie in onze bibliotheek veel medewerkers die bol staan van de ideeën. Die door elke dag met klanten bezig te zijn zien hoe het anders kan, hoe het beter kan. Die soms met hele 'wilde' ideeën komen. Zolang het idee binnen het huidige of toekomstige beleid past is het kijken of we het gelijk kunnen aanpakken, of dat er eerst tijd en geld vrij gemaakt moet worden. Niet alles kan, niet alles hoeft via het managementteam. (Kleine) veranderingen die het werk op de vloer makkelijker of beter maken die binnen het mandaat van een team liggen moet je wat mij betreft ook zelf oppakken, mits niet strijdig met afspraken die voor het groter geheel gelden.

Met mijn opmerking dat innovatie van onderaf moet komen bedoel ik vooral te zeggen: wacht niet op je directeur tot hij/zij je een opdracht geeft. En als directeur heb je de opdracht om niet op je medewerkers te mopperen als ze niet gelijk met je meegaan, maar na te denken hoe je ze mee kunt krijgen. In een ideale situatie kom je elkaar ergens halverwege tegen. Meer reëel is dat je aan beide kanten, directie en medewerker, zo je momenten van frustratie hebt, en je onbegrepen voelt ;-)  De kunst is aan beide kanten een open geest te houden, en te kijken naar elkaars kwaliteiten.

Een verrassende bibliotheek

Als ik op vakantie ben kan ik het vaak toch niet laten om ergens een bibliotheek binnen te lopen. Deze keer werd ik blij verrast door de bibliotheek van zakformaat in Bad Zwischenahn in Noord-Duitsland. 24 uur per dag open, 7 dagen per week. Een ruilbibliotheek opgezet door de bibliotheek.

Het lijkt me wel wat om zoiets op te zetten als opvolger voor de strandbibliotheek. Zijn er nog meer bibliotheken die dat zien zitten? Dan maken we er een mooie serie van rondom Nederlandse boekenhelden.

De bibliotheek als vraagbaak

Op de site van Webbiebnl staat een artikel over de vraag of er ooit weer een digitale vraagbaak van bibliotheken komt voor het algemeen publiek. Huub van Dommelen van Webbiebbl stelt deze vraag naar aanleiding van de actie van Esther Valent. Huub heeft er niet veel fiducie in dat als het van de directeuren moet komen dat het dan ooit van de grond gaat komen. Hij ziet het liever onder gebracht bij het SIOB.
En hij vraagt zich af waarom dit in hemelsnaam dan niet van de grond zou kunnen komen.
De vraag stellen is eenvoudiger dan het antwoord geven, maar ik ga een poging doen.

Ten aanzien van @ladin was er ooit een inzet per provincie (ik vertel nu uit de oude doos, en met een waarschijnlijk gekleurd beeld). Je moest zoveel uur leveren als provincie, en de vragen werden dan verdeeld over de verschillende deelnemende bibliotheken. In de provincie waarin ik toen werkte was er altijd gesteggel over het beantwoorden van de vragen. Want ja, er waren genoeg bibliothecarissen die het wilden doen, die ook bijscholing kregen in hoe het moest en aan welke voorwaarden het antwoord moest voldoen. Maar collega's van verschillende bibliotheken vonden elkaars antwoorden niet goed genoeg, vonden dat sommige bibliotheken onvoldoende antwoorden gaven, dat de 'groten' altijd de moeilijkste vragen moesten beantwoorden. In dit geval was die grootste bibliotheek een WSF, dus ik had daarbij toch het gevoel dat 'adel verplicht', maar goed, men dacht er daar anders over. Al met al weet ik dat er in 'mijn' bibliotheek echt waarde aan werd gehecht, dat er vastgestelde uren waren waarop onze bibliothecarissen er mee bezig waren, en zag ik het ook echt als een toegevoegde waarde. Voor het publiek, en voor onze bibliothecarissen omdat ze daarmee hun zoekvaardigheden goed op peil hielden.

Uiteindelijk is @ladin volgens mij gestopt omdat er minder vragen kwamen en omdat er in sommige provincies geen gezamenlijke bemensing meer mogelijk bleek. Je zou kunnen stellen dat lokale bibliotheekdirecteuren niet bereid waren of in staat waren, om over hun lokale schutting heen te kijken naar welke (potentiele) marktpositie er onder 'vragend' publiek werd opgegeven. Tot zover de geschiedenis.

Dan nu: waarom moet iemand als Esther Valent dit op persoonlijke titel aanzwengelen. Ik zou zeggen: juist dit moet op persoonlijke titel. Belangrijke innovaties komen niet of zelden van directies. (Hoewel echt grote veranderingen vaak wel stevige acties vragen van directies, om een nieuwe koers uit te zetten.) Juist bibliothecarissen moeten op dit soort vlakken aan guerilla-innovatie doen. En dan moet je ook bereid zijn om er zelf energie in te stoppen, zoals Esther doet. Als je het eenmaal aan de praat hebt, dan kun je ook met resultaten naar je directie toe. Dan krijg je er wel uren voor. Als je het als idee bij de directie neerlegt, dan moet het in uren gevat, in een projectplan, in resultaten. NEE! Niet doen bij zulke initiatieven. (En nu zeg ik niet dat ik tegen projectplannen ben, maar gooi niet alles gelijk op directieniveau).

Che Guevara

Als ik kijk naar de initiatieven die de afgelopen jaren met enig succes zijn ingevoerd in bibliotheekland, zijn het altijd initiatieven die met een klein groepje beginnen. Een kleine groep bibliothecarissen of een groep directeuren, of een enkele alleenstaande bibliotheek. Denk bijvoorbeeld aan Biebsearch, Bibliotheek op School, het formulemanagement, 23dingen, 7 dingen, Makkelijk Lezen Plein. En zo kan ik nog wel even door gaan. Al deze ontwikkelingen (los van wat je er inhoudelijk van vindt) zijn klein begonnen, met een klein aantal enthousiaste mensen die met een idee aan de slag gingen. Soms gesteund door hun directies, soms ook niet. Dus trek zo'n initiatief met een paar enthousiaste bibliothecarissen vlot, en ga er dan de boer mee op. Ik ben er van overtuigd dat het dan ook bij bibliotheekdirecteuren zal aan slaan. Vast niet bij allemaal, want er zijn ca. 160 bibliotheekdirecteuren die ongeveer 160 verschillende meningen hebben ;-) De meesten gaan pas voor iets gezamenlijks lopen als er een lokaal belang aan zit. En dat laatste is heel erg lastig voor sommigen om te vatten als het om een digitale vraagbaak gaat waarbij je ook antwoorden gaat oplossen voor mensen die misschien wel geen lid zijn van de bibliotheek en niet in jouw werkgebied wonen! Dan moet er naar de mening van velen landelijk geld in, en geen lokaal geld. Jammer, want als we samen investeren komen we verder: als branche, als bibliotheken, als bibliothecarissen.

Vooralsnog zijn we in Kennemerwaard in gesprek hoe we het initiatief van Esther kunnen ondersteunen.  Ik hoop dat dit ook geldt voor de bibliotheken waar de andere ondersteuners van het idee werken. En zal ik mijn best doen om het bij de juiste personen op landelijk niveau onder de aandacht te brengen. Als Esther en haar collega's dan intussen zorgen met veel spirit dat dit initiatief ook breed draagvlak krijgt onder bibliothecarissen hebben we revolutie van onder af. GUERRILLA!

Verenigingsleven in bibliotheekland

Gisteren zat ik bij de IFLA satelliet conferentie die samen met de 100 jarige NVB georganiseerd werd in de Koninklijke Bibliotheek. Onderwerp was de toekomst van bibliotheek en informatie associaties (of verenigingen). Aanwezig waren vertegenwoordigers van de hele wereld. U.S.A, Nepal, Peru, Libanon, Finland, Australië, Nederland, België, de Caribean.

Er werden verschillende presentaties gegeven over hoe er in diverse landen gewerkt werd aan het opzetten van een succesvolle bibliotheekvereniging. Daarbij was het verhaal van bijvoorbeeld Nepal er één van ongelooflijk enthousiasme roeien met de zeer beperkte riemen die ze hebben. Weinig bibliotheken, en die bibliotheken hebben dan ook weinig geld te besteden voor een gezamenlijke bibliotheekvereniging die bijvoorbeeld lobby of scholing voor ze kan organiseren. Maar met een beetje hulp vanuit Europa zijn ze zeer gedreven bezig.

De net opgerichte Dutch Caribean Library Association gaf een presentatie de bol stond van het plezier. Muziek, lekker weer en eten waren de toverwoorden waarop deze nieuwe bibliotheekvereniging haar successtory gaat uitbouwen. Alle gekheid op een stokje: ze waren zeer gedreven om met elkaar ervaringen uit te wisselen, en veel te leren van elkaar in de Caribean. Daarnaast wilden ze ook veel en graag leren van de ervaringen in de rest van de wereld, want de middelen zijn beperkt.

Het verhaal van de ALA (American Library Association) is totaal aan de andere kant van het spectrum. Zo'n 250 medewerkers die bezig zijn met het organiseren van activiteiten, ondersteunen van lokale bibliotheken met lobbyprogramma's, bedenken van marketingcampagnes en tools. Kortom jaloersmakend. Overigens wist de directeur te melden dat heel veel van hun acties lang niet door alle bibliotheken werden over genomen. Men was het wel eens met de koers die werd gevaren, maar aan de uitvoering van diverse programma's werd geen verplichting gehangen. Lokale verschillen. Waar hebben we dat eerder gehoord ;-)

Het verhaal waar ik de meeste aandacht aan wil besteden is dat van de Canadian Library Association. Zij hebben in twee jaar tijd een enorme verandering ingezet. Door sterk verminderde inkomsten moest de CLA een koerswijziging inzetten. Ze moesten zich met hun leden beraden op waarvoor de CLA was, en wat haar leden van haar mochten verwachten. Daar zette het bestuur ook de vraag tegenover naar de leden: wat verwachten wij van jou. De vereniging dat ben je zelf.

Na een stevige discussie met de leden over de te varen koers heeft het bestuur op een gegeven moment gekozen voor een bepaalde richting. En houdt daar nu aan vast. Want je kunt niet blijven praten, je moet ook verder. Ze hebben de bezem gehaald door de structuur, het moest eenvoudiger en platter.
Hun 'lessons learned' zijn:
- communicatie is essentieel
- consulteer alle stakeholders
- focus op de sleutelonderwerpen die belangrijk zijn om de veranderingen door te zetten
- wees naief genoeg om te denken dat verandering kan
- wees dapper en strijdvaardig ( je hebt waarschijnlijk maar één kans om die verandering echt te maken)

Uiteindelijk is het het bestuur van de CLA gelukt om unaniem de veranderingen door te voeren. En om leden ook betrokken te krijgen bij de strategiewijziging.

Ik kan het niet laten om toch een vergelijking te trekken met ons branchestrategie en hoe wij als leden om gaan met onze VOB. Hoewel de branchestrategie met maar stem tegen (die van mij) is aangenomen heb ik het idee dat we als bibliotheekdirecteuren hier gezamenlijk voor gaan staan. Ik mis het gevoel dat we hier met z'n allen onze energie in gaan steken, om het te realiseren. Het moet van anderen komen, van het bestuur, van het SIOB, van Bibliotheek.nl. Iedereen heeft er voor hem of haar een goede reden voor, waarbij lokale autonomie en ondernemerschap een graag gebruikt argument is. Dat argument vind ik niet steekhoudend. Juist door dat wat er in de branchestrategie te omarmen zorg je er voor dat je lokale bibliotheek sterker wordt, dat je de burger en de klant beter kunt bedienen. Daar moet je met z'n allen de schouders onder willen zetten, elkaar helpen om het te bereiken.

Voor mij was overigens de reden om tegen te stemmen het feit dat ik vond dat er niets nieuws in stond, te weinig uitdagend, te weinig ambitie en te weinig op de uiteindelijke burger of klant gericht op diens impliciete of expliciete behoeften. Dat wil niet zeggen dat ik mij niet zal inzetten om de strategie van de branche ook in Kennemerwaard door te voeren. Ik voel mij onderdeel van de VOB, en als lid wil ik graag trots zijn op 'mijn' club. Dat wil nog niet echt lukken. Ik blijf hopen op een kampioensmentaliteit in plaats van middenmootvoetbal.

Blij van onze activiteitenagenda

Vandaag zat ik de stapel post en stukken die na mijn vakantie mijn postvak deden uitpuilen door te werken. Daarin bevonden zich ook de folders van de activiteitenagenda voor september en oktober. Ik word er blij van als ik lees wat de komende maanden allemaal weer in onze vestigingen organiseren. Inspirerend, prikkelend, uitdagend, voor jong en oud, actueel of verdieping op historie, voor kenners en kunners; voor niet-kenners en niet-kunners.

Ik doe een greep uit het aanbod:
Een ochtend over Mindfulness;  een workshop over Leren Luisteren (naar je kind);  een lezing over de Eurocrisis; een lezing over Trekvogels of over Indiëgangers uit Castricum.
Of om je digitale vaardigheden bij te houden of te ontwikkelen een beginnerscursus Creatief met Word; een workshop Powerbloggen; cursussen Digitale fotobewerking of een workshop hoe je mobiel belt.
Ook rondom het thema gezondheid en opvoeden hebben we weer de nodige lezingen en workshop.
En dan noem ik nog niet onze boekverfilmingen samen met Provadja, al een flink aantal jaren een succcesvolle formule.

Kortom: de bibliotheek heeft weer voldoende om u te verrassen, u verdieping te bieden. En als u ook nog iets extra's meeneemt na afloop van het bezoek zo'n lezing, workshop of verfilming; bijvoorbeeld een goed gesprek met een medebezoeker dan hebben we ook nog gezorgd voor een verbinding tussen mensen. Ik word van de gedachte al helemaal blij ;-)