Exeter is een bijzonder geval in het bibliotheekwerk in Engeland. Tijdens de crisisjaren moesten de bibliotheken in Devon heel veel bezuinigen, en was er zelfs sprake van dat de gemeenten de bibliotheken volledig zou opheffen. In Engeland zijn bibliotheken onderdeel van de gemeente, bibliothecarissen zijn geen ambtenaren, maar worden wel rechtstreeks vanuit de gemeente betaald. De directeur van de bibliotheek ging in verweer tegen deze plannen van de gemeenten. Ze ging met de inwoners van Devon in gesprek wat zij wilden doen om hun bibliotheken te redden. Ze sprak meer dan 6.000 inwoners van de 765.000 die Devon kent. Haar plan was om met een klein kernteam van professionals de lokale bibliotheken vooral met vrijwilligers te draaien. Daar bleken de inwoners geen zin in te hebben. Ze wilden de bibliotheek wel redden, ze wilden wel helpen, maar niet de bibliotheek runnen. Daarvoor wilden ze de verantwoordelijkheid niet, en ze vonden ook dat ze daarvoor niet gekwalificeerd waren. Dan zouden ze vakkennis ontberen die ze juist zo waardeerden.
Ciara Eastell, directeur van Libraries Unlimited, moest dus opnieuw gaan denken hoe dan wel de bibliotheek te behouden. Ze heeft uiteindelijk samen met een klein team een plan gepresenteerd aan de gemeenten. Een basisfinanciering voor de basisdienstverlening. Daarnaast programma's ontwikkelen die aansluiten bij vraagstukken waar de gemeente mee zit. En de bibliotheek verzelfstandigen. Bibliotheek is een mutual geworden, soort coöperatie waarin de gebruikers en de staf eigenaren zijn van de organisatie. Ze zijn een Goed Doel geworden, of zoals in de Nederlandse situatie een instelling met een ANBI status. Ze kunnen nu dus ook giften ontvangen zonder dat die in de gemeentekas verdwijnen.
En op onderdelen vraagt deze bibliotheek nu geld voor diensten. Dat is niet gebruikelijk in Engeland, daar is men gewend dat alles gratis aangeboden wordt. Zo heeft de bibliotheek in Exeter bijvoorbeeld een FabLab, mede door de gemeente gefinancierd. Voor het gebruik van het FabLab hebben ze apart abonnement voor, £72. iedereen kan er gebruik van maken, maar pas na een introductiecursus kunnen mensen vrij gebruik maken van de apparatuur. Architecten maken soms gebruik van de apparatuur. Er is een groep van vrijwilligers die gebruikers ondersteunt en tijdens openingsuren aanwezig is. Ze organiseren workshops en ook roadshows, waarvoor volgens mij dan ook geld wordt gevraagd.
Verder hebben ze een Business Information Point, in samenwerking met de British Library. Daar kunnen beginnende ondernemers terecht met vragen over hoe ze een bedrijf op zetten, checken of hun idee al wellicht ergens anders wordt uitgevoerd, uitvinden of en hoe ze een patent moeten aanvragen. Deze dienstverlening is dan weer gratis, maar draagt wel heel erg bij aan het economisch klimaat van de regio. En ze maken er goede sier mee bij de lokale politiek.
Het bibliotheekgebouw zelf is in 2016 opgeknapt, met relatief bescheiden middelen. Met weinig geld hebben ze een aantal gezellige zitjes gecreëerd en de jeugdafdeling van mooie illustraties voorzien. En een eigen leescafé waarmee ze een boost hebben gegeven aan het verblijfsklimaat in de bibliotheek. Het is gezellig in de bibliotheek, en hij wordt goed gebruikt. Er is een 'muziek op schoot' sessie aan de gang als we op bezoek komen, een groep van ca. 10 ouders met kleine baby's die liedjes zingen ter ondersteuning van de taalontwikkeling. Er is een kunstinstallatie op de eerste verdieping, en de studiezaal zit vol met studerenden. Het geheel spettert qua inrichting lang niet zo als Chester, maar als je naar het verhaal van Ciara luistert hoor je dat hier met heel passie en liefde gewerkt wordt aan inhoudelijk stevige programma's. Je zou ze een ruim budget toewensen om de inrichting echt een nieuw jasje te geven. En tegelijkertijd denk ik dat Ciara maar zo de keuze zou maken om dit geld dan te steken in de inhoud. Want dat is wat je hier in alles proeft. Hart voor de samenleving, hart voor het bibliotheekvak. Dat ze haar verhaal goed op orde heeft blijkt wel uit het feit dat ze 1,5 miljoen pond bezuinigd en 250.0000 pond aan eigen vermogen opgebouwd. Verder is in de verzelfstandiging iedereen mee gegaan naar de onzekere toekomst als zelfstandige mutual.... een toekomst waarin Ciara en haar team geloven als een rotsvaste zekerheid dat de bibliotheek altijd zal bestaan omdat ze altijd voor betere kansen voor een ieder in de samenleving zal staan.
Samenvattend is dat waarschijnlijk wel de mooiste les van deze studiereis... in alle drie de bibliotheken hebben we gesproken met drie bevlogen directeuren die geloven in een betere samenleving, en geloven dat bibliotheken daar een rol in hebben. Voor de medereizigers in de groep geldt dat ook: willen werken aan een betere maatschappij, en dat als bibliotheek midden in de samenleving, samenwerken met andere instellingen, samen met burgers.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten