Lankes begint met een trend die in Nederland ook opgang doet. Delen is het nieuwe lenen. Hij zegt het mooi: Sharing: the more you share the more you have, en Lending: the more you lend, the less you have.
Bibliotheken waren van huis uit (lang geleden in de leeszaaltijd) van het delen, niet van (uit)lenen. Nu zegt Lankes niet dat we terug moeten naar de leeszaal gedachte. Hij zegt wel dat we na moeten denken over hoe we het netwerk van burgers kunnen inzetten. Vertaald naar praktische zaken: zouden we in Nederland als bibliotheken aan moeten haken bij de initiatieven van Free Little Libraries, of ze zelf beginnen?
Wij hebben het er wel eens over gehad in ons managementteam. Je kunt als bibliotheek nooit voldoen aan de enorme vraag die er is naar bestsellers. Maar zou je niet je leners, je burgers kunnen vragen om hun exemplaar te delen met andere burgers. Volgens mij heeft DOK Delft daar al een systeem voor klaar liggen en hebben ze er proef mee gedraaid (een applicatie gemaakt, ik dacht gebaseerd op Librarything). En je kunt beginnen met boeken, maar waarom doe je dat ook niet met kennis van mensen? Waarom stel je die vraag niet aan je bezoekers. (Wij doen dat al schoorvoetend door mensen die posters of folders bij ons willen plaatsen over workshops of cursussen te vragen of ze daar als tegenprestatie ook een uur iets over willen komen vertellen in de bibliotheek.)
De bibliotheek is een platform stelt Lankes en een 'makers space'. De gemeenschap bestaat volgens hem uit de collectie van de bibliotheek en de leners leren ermee en zijn mede-eigenaar. Ze maken er nieuwe kennis mee.
Vervolgens heeft Lankes een onderdeel in dit hoofdstuk dat "Kill the user" heet. Hij zegt dat het gevaarlijk is om onze gebruikers als consument of klant te benaderen. Hij vindt dat je meer toe zou moeten naar het kijken naar participanten en co-creatoren. Medeverantwoordelijken zo je wilt.
Het begrip van gebruiker is ontstaan in de tijd van de grote zoeksystemen. De gebruiker was toen niet relevant omdat er een supergebruiker was (lees de bibliothecaris) die jouw poort tot informatie was. Die kon jouw vraag zodanig vertalen in een zoekopdracht dat het systeem de relevante informatie ophoestte. Met de opkomst van het internet en sociale media is de gebruiker onderdeel geworden van het systeem en de algoritmes. Je bouwt je eigen bibliotheek met het beschikbare materiaal. De vraag voor de toekomst volgens Lankes is hoe we een platform van burgers kunnen bouwen die samen willen delen. Die samen iets willen creëren dat de maatschappij vooruit helpt. Hij zegt dat als je dromen van een betere maatschappij, samenleving wilt realiseren je niet kunt spreken over gebruikers. Je moet co-eigenaren hebben die betrokken zijn.
 |
| slide van David Lankes |
In de volgende video zegt Lankes dat je niet naar de maatschappij moet kijken als iets met tekorten en problemen. Vertel niet het verhaal dat je alles doet omdat je daarmee de zwakkeren in de maatschappij helpt. Daarmee maak je van je burgers ongelijkwaardige partners. Je moet dus niet wijzen op wat er allemaal mis is. Het gaat er om de kracht van mensen aan te spreken en ze aan te spreken op hun mogelijkheden om bij te dragen. Het gaat er om dat je als bibliotheek met je burgers samen kans kunt creëren, je kunt mogelijkheden bieden om problemen op te lossen. Het gaat er niet om dat je de problemen ontkent, want natuurlijk zijn die er. Je moet naar oplossingen zoeken. Je kunt alleen je gemeenschap in beweging krijgen als je samen werkt aan oplossingen en ambities, niet door te wijzen op tekortkomingen en mislukkingen. Hij legt in de slide hierboven uit wat onder 'remediation' valt, het oplossen van problemen; of wat er gebeurt als je op kansen gaat zitten, op promotie en ontwikkelingen.
Nu raakt het betoog van Lankes voor mijn gevoel heel erg aan de 'participatiemaatschappij'. Een hellend vlak vind ik waarin de overheid heel veel taken naar burgers schuift omdat de middelen (of de wil) ontbreken om ze vanuit het collectief te financieren. En aan de andere kant spreekt het idee me erg aan. Mensen betrekken bij het bibliotheekwerk door ze de kans te geven het beste uit zichzelf te halen en dat ook met anderen te delen. Samen verder komen (was dat niet een bankslogan???). Juist ook omdat er zoveel in mensen zit, wat ze zelf soms niet weten, en waar ze blij van worden als ze merken dat ze meer kunnen dan ze dachten. En dan is het helemaal mooi als ze dat kunnen delen.
In de zoektocht naar een nieuw beleidskader voor 2015-2018 zal ik zeker met het gedachtengoed van Lankes in mijn hoofd bezig gaan. En dus in gesprek gaan met allerlei partijen, waaronder de burgers die onze vestigingen bezoeken. Het zal denk ik een pad zijn met vele hobbels, gaten, kuilen en naar verwachting ook met prachtige vergezichten.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten