Matterhorn door Karl Marlantes

Ik houd niet van oorlogsboeken die als een spannend jongensboek lezen. Ik hou niet van boeken die oorlog verheerlijken. Daardoor lees ik zelden oorlogsboeken.

boekomslag Matterhorn

Voor sommige boeken maak je dan een uitzondering. Zo één is het boek Matterhorn van Karl Marlantes. Het kreeg in Amerika lovende kritieken, en ook in Nederland was de pers erg lovend. En terecht. 

Een verhaal over de Vietnam-oorlog, ontdaan van alle Mash en Tour of Duty romantiek. Keihard confronterend wordt de zinloosheid van oorlog aan de kaak gesteld. De willekeur en de machtspelletjes. De onbedoelde heroïek van mannen die of zelf gekozen om naar Vietnam te gaan, of die er als dienstplichtig militair naar toe moesten.

Het verhaal gaat over luitenant Mellas die dienst neemt om daarna weer een stap omhoog te kunnen in de maatschappij als hij weer terug zal keren naar de V.S. Hij heeft geen idee waar hij in stapt. Hij komt terecht in een vochtige vijandige jungle, in een onderliggende rassenstrijd die vanuit de Verenigde Staten net zo hard door werkt in het leger. Discriminatie, Black Panthers, corruptie, machtsmisbruik, drankgebruik, falende legertop die dat probeert te verbloemen door op papier hogere verliezen bij de Noord-Vietnamezen te laten noteren.

Het boek grijpt je bij de keel, het laat je niet meer los. Het is goed geschreven, het leest vlot. In een directe stijl voel je mee met de ellende, vreugde, betrokkenheid met zijn mannen van luitenant Mellas. Een absolute aanrader!

De Staat van het Boek: KVB Symposium

Vandaag was ik te gast bij het jaarlijks symposium van de Koninklijke Vereniging van het Boekenvak, de KVB. Titel “De Staat van het Boek”.

Logo De Staat van het Boek

Daar waren een aantal sprekers die meer of minder interessante dingen zeiden. Alles onder dagvoorzitterschap van Frénk van der Linden. Blijkbaar ligt Frénk goed in het boekenvak ;-) Ik wil jullie in een vogelvlucht meenemen door wat er gezegd werd.

Cees van Wijk,  waarnemend  voorzitter KvB,  kwam niet heel veel verder dan de conclusie dat er veel uitdagingen in de toekomst lagen voor het boekenvak. Dat het allemaal niet mee viel met de economie en de korting op bibliotheekbudgetten. Maar dat met slim en efficiënt uitgeven er nog heel veel viel te winnen.

Wim Brands, lezer,  hield een gepassioneerd verhaal over hoe hij als lezer was groot geworden, van bibliotheek tot gespecialiseerde boekhandel. Hij had als 13 jarig jongetje een boekhandelaar getroffen die hem snapte en die hem op ontdekkingsreis had gestuurd in de literaire wereld. Hij pleitte sterk voor gepassioneerde boekhandelaren die een connectie tussen lezer en boek kunnen maken op basis van eigen kennis en ervaring en inlevingsvermogen in klant. (en ik denk ook maar zo dat dat een bibliothecaris kan zijn).

René Bego, uitgever weet het zeker: het boek blijft altijd bestaan, uitgevers blijven bestaan. Uitgevers zullen wel moeten veranderen.  Ze moeten een goede mix weten te maken van nieuwe media en het traditionele boek. En dat gaat verder van het maken van een e-boek of een app. Het maken van een boek is een middel, niet een doel op zich. Mengvorm van boek en digitale toevoegingen. Hij hield een warm pleidooi voor ‘out of the box’ denken. Doe aan marktvergroting, denk buiten het NL taalgebied. Beperk het aantal titels dat je uitgeeft. Met name zijn uitspraak over dat het boek een middel is, niet een doel op zich was er één die mij uit het hart gegrepen is, maar ik vrij bijzonder vond voor een uitgever. Wat dan wel het doel is heeft René Bego helaas niet gezegd.

Kluun, de bekende en gevierde schrijver hield een verhaal over veranderen en mee gaan met je tijd. Als voorbeeld hield hij een kort verhaal over de American Messenger Company. Zij brachten in de jaren 10 van 20ste eeuw boodschappen over van mens tot mens. Met de uitvinding van de telegraaf en de telefoon viel de bodem uit hun businessmodel en gingen ze iets anders doen. AMS is nu UPS, en heeft intussen al 7 x zijn businessmodel veranderd. Verder zei het dat het boekenvak goed aan de parallel met de tolweg in Frankrijk moet denken:  de meeste mensen  zijn bereid om een aantal tientjes te betalen voor het gemak en de snelheid waarmee je je einddoel kunt bereiken ipv  langzaam  langs prachtige  provinciale wegen. Gemak telt, en zet daar op in. Kluun wist ook nog te melden dat met de stijging van de verkoop van e-books in de Verenigde Staten ook de verkoop van het papieren boek weer aan het toenemen is. Blijkbaar willen mensen een boek dan toch ook weer vasthouden, en ontdekken ze opnieuw hoe fijn lezen is.

Fabian Paagman, boekhandelaar vertelde iets over meer samenwerking in de branche. Boekhandel als verbinder tussen schrijver en lezer. Transitie van boekenvak moeten we samen oppakken. En in de paneldiscussie ging hij behoorlijk te keer tegen de ‘paleizen’ waarin bibliotheken zich huisvesten. En dat het een schande was dat wijkvestigingen gesloten werden. Dat tweede kan ik me tot op zekere hoogte in vinden, dat eerste niet. Heel vreemd dat veel boekhandelaren, want Paagman staat er niet alleen in, vinden dat bibliotheken blijkbaar niet in een mooi, respec tafdwingend gebouw gehuisvest mag worden. Terwijl juist een aansprekend gebouw ook maakt dat mensen er graag komen. Ik heb ook een uitgever horen melden dat bibliotheken eigenlijk meer contributie zouden moeten gaan heffen voor mensen die een hoog salaris hebben. Hmm, inkomenspolitiek bedrijven? Ik dacht het niet!

Jos Debeij, bibliothecaris en directeur bibliotheek Deventer, hield een mooi bevlogen verhaal (en dat zeg ik niet omdat hij een collega is) over waar de bibliotheken allemaal mee bezig zijn. De NBC, dienstverlening aan scholen, faciliteren van het via de catalogus van de bibliotheek beschikbaar maken van eigen boekenbezit van mensen thuis voor uitleen. Hij noemde de bibliotheek de stationshal van verbeelding. Jos had echt een duidelijk verhaal over waar bibliotheken voor zijn, en wat we allemaal doen. Welke vernieuwingen er allemaal zijn en aan zitten te komen. Echt iets om warm van te worden.

Arne Gast, McKinsey, organisatie adviseur mocht het slotwoord doen. Hij hield een verhaal over hoe je als organisatie het best kunt veranderen. Een helder verhaal, waar de belangrijkste boodschap van was dat het gaat om leiderschap en het hebben van een goed verhaal.

En dat was een mooie afsluiting van de dag.

De oogst

Wat ik heb overgehouden aan deze middag was dat de ‘sense of urgency’ voor verandering bij veel uitgevers niet zo sterk aanwezig lijkt. Veel boekhandelaren voelen wel de grond heet onder hun voeten worden. Uitgevers zeggen openlijk dat ze wel willen onderzoeken of ze niet een model kunnen ontwikkelen waarin ze van producent rechtstreeks aan de consument kunnen leveren, zonder tussenkanalen zoals boekhandelaren en bibliotheken. Bibliotheken mogen best blijven, maar dan wel graag als kweekvijver voor de jeugd. Nou ja vooruit ook voor de minder draagkrachtigen in de maatschappij mag de bibliotheek na bijvoorbeeld een wachttijd van een half jaar wel titels gaan uitleven. Overigens wel tegen vergoeding natuurlijk die zorgt dat de uitgever ook dan nog weer eens extra uit de kosten komt. Dat riekt mij toch iets te veel naar handel in de puurste vorm, waarbij je vooral gaat voor de verkoop van het boek, en misschien ook nog wel voor de verkoop van het verhaal. Maar het niet gaat om de verbeelding die je mensen wilt laten beleven, de verwondering, de persoonlijke groei. Daar miste ik de bevlogenheid voor een mooi en aansprekend verhaal. En daar draait het om: een verhaal dat je bij blijft.

Toekomstperspectief, deel 4, Ontwikkelen

De volgende trede

In het uitwerken van de brainstorm flappen kom ik weer een trede hoger op de piramide. Vandaag wil ik met jullie delen wat het managementteam bedacht heeft als het gaat om ‘ontwikkelen’, of ‘ontplooien’. Bij het bedenken van de behoeftepiramide, en het invullen van de taken van de bibliotheek, denken we hier echt aan de oude waarden van de bibliotheek. De volksverheffing! Mensen, burgers de kans geven om zich te ontwikkelen. Door zelfstudie, door te komen luisteren naar een lezing, naar een tentoonstelling te komen, een interessant boek te lezen, een boeiende film te kijken over een onderwerp wat je aanspreekt.

Kenniscentrum

Als we dan naar de toekomst kijken denken wij dat de bibliotheek zich zou moeten ontwikkelen tot een kenniscentrum. Nu zijn we meer een informatiecentrum, alle informatie is gevat in onze collectie: in boeken, tijdschriften, kranten, databanken etc. In het nieuwe tijdperk zullen we meer een gidsfunctie moeten gaan vervullen, ten behoeve van de ‘education permanente’. De bibliotheek levert de faciliteiten om te kunnen leren en we zijn een platform om kennis over te dragen van mens tot mens. De ontvanger kan zich met die kennis verder ontwikkelen.

Gemaksdiensten

Op het gebied van ontwikkelen zullen we voor onze klanten onder andere gemaksdiensten moeten gaan aanbieden. Die kunnen dan inkomsten opleveren. Een gedeelte van wat we aanbieden zal gesubsidieerd zijn, een gedeelte niet.

Programmering

De programmering, cultureel en informatief zal moeten aansluiten bij de ontwikkelingswensen van onze klanten. Zo zien wij kansen voor onder andere trainingen rondom internet (mediawijsheid) en het gebruik van internet, en kennismakingscursussen voor apparatuur en software (medialab). Met 7dingen hebben we daar een mooie start meegemaakt, maar de techniek en de software schrijdt voort. Als het ons lukt om bij de early adapters te horen dan kunnen we een stevige gidsrol daar in spelen voor heel veel mensen in de maatschappij, en ook voor bedrijven. Verder zal de programmering ook lezingen en debatten omvatten. Aansluiten bij actuele en lokale thema’s.

B2B

We zien hier ook kansen voor business to business dienstverlening. Samen met of voor bedrijven zouden wij heel goed debatten kunnen gaan organiseren. Wij kunnen ons heel goed voorstellen dat we bjvoorbeeld samen met de AZ-businessclub lezingen rondom managementvraagstukken gaan organiseren. Wij regelen de sprekers, en zorgen voor achtergrondmateriaal. We kunnen cursussen organiseren hoe je informatie vindt, of lezingen over onderwerpen die spelen voor ondernemers. Nu doet o.a. een Kamer van Koophandel dat , maar waarom zou de bibliotheek dat niet op kunnen pakken? Wij zouden op die manier heel anders in de aandacht van bedrijven komen te staan, en het zou ons extra inkomsten kunnen opleveren. Op die manier kunnen we onze professionaliteit op een heel andere manier gaan uitbaten. We zijn daarin vaak veel te bescheiden.

Excelleren

Als we dit allemaal willen gaan moeten we ook durven te benoemen waarop we willen gaan uitblinken.

-          Media-educatie voor gevorderden: 7dingen en het leren zoeken en beoordelen van informatie.

-          Lezen en verhalen inzetten, film en muziek inzetten als ondersteuning en uitdaging om maatschappelijk vraagstukken aan te vliegen, bespreekbaar te maken. De bibliotheek als kritische bevlogen partij in de stad, die zich toch neutraal opstelt.

-          Spin in het web van maatschappelijk organisaties: culturele , educatieve, gezondheidszorg partners rondom thema’s als welzijn, groen, duurzaam. Het moet zo worden dat als er iets gebeuren moet in stad of dorp het rendement hoger is als het samen met de bibliotheek gebeurt.

Verbinden

groei van mais

De bibliotheek doet dit alles natuurlijk met goed uitgezochte medewerkers die op de hoogte zijn van alles wat er lokaal en landelijk speelt. Hij/zij heeft een brede interesse en is breed geïnformeerd. Hij/zij kent de maatschappelijke ontwikkelingen en maakt net zo gemakkelijk via digitale middelen contact met de doelgroep, als in het dagelijks contact met de klanten in de bibliotheek of ‘in het veld’.  Het begrip toegevoegde waarde ligt bij een ieder voor in de mond als het om de bibliotheek gaat ;-) Wat zullen we groeien met z'n allen.

Spiegelbeeld

De afgelopen tijd zijn we in Kennemerwaard bezig geweest, met hulp van een externe partij, om te kijken wat het beeld van bedrijven is als zij aan de bibliotheek denken. Dan blijkt dat de spiegel die we voor gehouden krijgen door bedrijven, heel anders is dan het beeld dat we van ons zelf hebben.

Hieronder geef ik jullie een paar beelden zoals bedrijven die aan ons terug hebben gegeven:

Hoge knuffelbaarheidsfactor en een achterhaald beeld:

●     De Openbare Bibliotheek is een instituut dat op veel goodwill kan rekenen. Een Openbare Bibliotheek roept nostalgische herinneringen op uit de jeugd. Echter de bibliotheek speelt bij de meeste respondenten nauwelijks meer een rol van betekenis, tenzij men de bibliotheek bezoekt met (eigen) kinderen/kleinkinderen of men op zoek is naar zeldzame exemplaren van boeken en/of CD’s.

●     Het is de algemene opvatting dat de Openbare Bibliotheek nobele doelen nastreeft, zoals het bevorderen van de leesvaardigheid en leesplezier, mediawijsheid, toegang tot informatie, etc.

●     Het beeld dat men heeft van het profiel van de leners, is de onderkant van de maatschappij en kinderen (veelal van hoger opgeleide ouders).

●     Het woord bibliotheek roept wat stoffigs op, het is er niet dynamisch, weinig tot geen beleving, je moet er stil zijn!

●     Bibliotheek Kennemerwaard speelt een belangrijke rol ter ondersteuning van leesbevordering bij kinderen.

Onvoldoende naar buiten gericht:

●     Het begrip/woord mediawijsheid wordt gezien als een intern bibliotheek begrip en men kan zich er moeilijk iets bij voorstellen.

●     Men is niet op de hoogte van de vele diensten en activiteiten die vanuit de Bibliotheek Kennemerwaard worden geïnitieerd. Men is hierover positief verrast en men ziet dat de aangeboden diensten maatschappelijke waarde hebben en men ziet graag dat deze diensten ook in de toekomst gecontinueerd worden.

Weinig toekomstperspectief:

●     De huidige bibliotheek wordt voornamelijk gezien als uitleenhuis, belangrijk voor de taalontwikkeling bij (jonge) kinderen.

●     De perceptie is dat bibliotheken in de toekomst minder m² nodig hebben in verband met de aankomende digitaliseringslag.

●     Het huidige imago van de bibliotheek is op dit moment minder aantrekkelijk voor bedrijven om zich mee te kunnen associëren. De belangrijkste redenen hiervoor zijn:

o   Dat men de perceptie heeft dat de leden van de bibliotheek uit een sociaal lagere klasse zijn.

o   Een boek lenen bij de Openbare Bibliotheek in de optiek van marketeers een inferieur product is.(In de marketing theorie bestempelt een product als inferieur indien het product minder wordt gekocht als het inkomen stijgt. Voorbeelden van inferieure producten zijn, hamburgers, caravans, busreizen, etc.)

o   Men het uitlenen van papieren boeken associeert met een product dat aan het einde van zijn levenscyclus is. Waardoor het voor bedrijven weinig aantrekkelijk is om zich ermee te associëren.

Werk aan de winkel

Het gaat er niet om of wij in de bibliotheek vinden of dat beeld terecht is. Dit is wat anderen van ons vinden, en waar we dus mee te maken hebben. We zullen dus de beelden moeten behouden die goed zijn, en overboord gooien wat dat niet is. En heel hard werken aan nieuwe producten, en ze vooral heel erg goed onder de aandacht brengen! Want er liggen zeker kansen. Als je bedrijven vertelt wat we allemaal doen zijn ze positief verrast. Men vindt de waarden waarvoor de bibliotheek staat erg belangrijk voor onze maatschappij. Het is dus zaak om nog meer naar buiten te gaan, met een goed verhaal om dit beeld om te buigen.

strip Margreet de Heer

Naamswijziging

De oplettende lezers valt het waarschijnlijk wel op. Mijn 'schuilnaam' of alterego Zomer65 is weg als titel en naam van mijn blog. Voor de meeste mensen is het geen verrassing, maar voor degene die het nog niet wisten, bij deze dus onder mijn eigen naam verder ;-)

Eigen loftrompet ;-)

Ik ben blij met dit filmpje van Probiblio.

Toekomstperspectief, deel 3

Toen wij met ons MT bezig gingen met de toekomstvisie hebben we de behoeftepiramide ook bekeken vanuit het perspectief over 10 jaar. In de vorige blog gaf ik onze bespiegelingen over de onderste tree van de piramide weer. Nu gaat het over de trede deelnemen. De trede waar nu nog veel van onze formatie en middelen in zit. Het uitlenen ten behoeve van recreatief lezen. De groep klanten die zich in generalistische termen laat vatten als ANWB-leden, TROS en SBS, maar ook Kassa en Radar, Disney, Libelle, Volendam, C1000 (geen fratsen) en Samsung. Dit is de groep klanten die gebruik maken van Facebook en Hyves.
 
In deze groep klanten, leden, zit ook een risicovolle groep van afhakers. Zij komen nu nog graag naar de bibliotheek, zeggen dat ze nooit zonder bibliotheek zullen kunnen, maar op termijn de overstap zullen maken naar een e-reader en zullen gaan voor het gemak van de nationale digitale bibliotheek. Nu is downloaden iets dat ze  nog als ver van mijn bed zien, maar zich snel eigen zullen maken omdat het gemak de mens dient.
Als bibliotheek zul je dus nu al moeten inspelen op de latente behoefte van deze groep. Zij willen een dynamisch aanbod, ze willen het gevoel hebben dat ze via de bibliotheek voeling houden met de maatschappij, en zij willen het gevoel hebben dat de bibliotheek voeling houdt met hen. Hoe erg het misschien ook klinkt, voor deze mensen moet het 'leuk' zijn om naar de bibliotheek te komen.

De bibliotheek zal ze voorkeuze pakketten moeten bieden. Dit is de groep die erg hecht aan de lokale verankering, aan hun eigen vestiging van de bibliotheek. Die in het verweer komen als 'hun' bibliotheek gesloten dreigt te worden. 'We worden gepakt door politici, door managers, door de gemeente'  is een uitspraak die uit deze groep  gehoord kan worden. Voor ons als bibliotheek is het belangrijk om te zorgen dat we met deze groep klanten in contact blijven, en ze mee nemen in onze ontwikkelingen.
 
Marketing voor deze groep is op basis van het gebruik dat ze van de bibliotheek maken. We moeten deze groep interesseren voor wat de bibliotheek te bieden heeft en ze meerwaarde bieden. Door een laagdrempelige programmering weten we deze groep te boeien en naar de bibliotheek te trekken.
Deze groep is geïnteresseerd in gemaksdiensten. Ze zijn ook blij te maken met acties als 'Voordeel met je biebpas'. Deze leners  gaan naar de bibliotheek omdat lenen goedkoper is dan kopen. Als de bibliotheek onvoldoende 'levert' dan zullen deze leners gaan kopen. Onze verwachting is dat deze groep met invoering van retail, de winkelformule nog een tijd te behouden zijn als klant, maar dat de groep leners op termijn zal krimpen. Het is dus zaak om voor de langere termijn dienstverlening voor deze groep slim te combineren met dienstverlening voor de groep handhavers of de groep ontplooiers.  Als echte idealist is het de uitdaging van de bibliotheek om deze mensen zo te raken dat ze zich geprikkeld voelen door de bibliotheek om te blijven leren, om zich te ontplooien en te ontwikkelen.
 
Het personeel dat ingezet zal worden op de 'deelnemers' zal in ieder geval thuis moeten zijn op het gebied van marketing. Ze zullen goed moeten kunnen monitoren wat de beoogde resultaten zijn, focus op het rendement van de collectie. Verder zullen ze op de hoogte moeten zijn van wat er speelt in de gemeente, in de kern, in het dorp of wijk qua lezingen, activiteiten zodat ze de connectie kunnen maken tussen de interesses van de klant en wat er aan aanbod intern en extern is. Dus de meerwaarde creëren voor de klant, weten wat ze willen en de verbinding voor de klant weten te maken met wat hen interesseert en wat de bibliotheek te bieden heeft (en niet alleen de bieb zelf, maar dus ook in het netwerk van de bibliotheek te vinden is).

toekomstperspectief, deel 2

De behoeftepiramide, Handhaven

Als we naar de behoeftepiramide kijken dan begint de reden waarom mensen naar een bibliotheek komen als eerste behoefte, heel basaal. Je komt omdat je beter wilt leren lezen, je wilt leren hoe informatie te vinden, je wilt je kunnen handhaven in de maatschappij. Daar heb je ondersteuning bij nodig om je zelfredzaam te maken.


In de brainstorm van ons managementteam hebben we het volgende over die eerste balk in de piramide gezegd. De bibliotheek heeft hier een niet altijd even makkelijke positie. Er zijn meer kapers op de kust voor de groep die hiervoor naar de bibliotheek zou kunnen komen. Als het om het onderwijs gaat merken wij bijvoorbeeld dat een onderwijsbegeleidingsdienst producten verkoopt ten behoeve van leesbevordering aan scholen. Producten waarvan wij denken dat we het beter kunnen, en waarvan we vinden dat een school er structureel in zou moeten investeren in plaats van éénmalig. Wat duidelijk is in het gesprek wat we met die school hebben gehad is dat de school geen goed beeld heeft van wat de bibliotheek kan bieden. We weten onvoldoende duidelijk te maken wat de toegevoegde waarde is van een bibliothecaris bij het lees- en leeronderwijs.

Voor de dienstverlening aan het onderwijs geldt ook dat een aantal politici vindt dat de school maar moet gaan betalen voor de producten van de bibliotheek. Dat is een discussie die we overigens omgekeerd natuurlijk ook voeren met scholen. Ze zijn jaren gewend geweest niet of nauwelijks te betalen voor de dienstverlening van de bibliotheek, zien ons vaak nog als ‘uitleencentrum’. In plaats daarvan zien wij onszelf als een instelling waar je gedegen advies kunt krijgen over hoe je het lezen kunt bevorderen en hoe je kinderen wegwijs kunt maken op internet en ze daar kritisch in te laten worden. Wij vinden dat een speerpunt ,waarop we ook stevig inzetten qua formatie. Bij het onderwijs geldt dus heel sterk een discussie vanuit verschillende kanten dat niet duidelijk is wie wat gaat betalen. Ik zelf hang er eerlijk gezegd ook wat ambivalent in. Aan één kant vind ik dat onze kwaliteiten absoluut geld waard zijn, waar voor betaald moet worden. Maar of dat nou door de school gedaan moet worden, of door de gemeente? Het is in beide gevallen uiteindelijk overheidsgeld, en ik denk dat je daar lokaal goede afspraken over moet maken. Niet onnodig gemeenschapsgeld rond pompen omdat het voor de bühne zo marktgericht lijkt.

Verder hebben we ons ten aanzien van de dienstverlening voor het onderwijs afgevraagd hoe het zit met het gemak wat we bieden. Ziet het onderwijs ons wel als een organisatie waar ze op hun wenken bediend worden? Of zien ze ons als iets wat er jaarlijks bij hoort, iets wat afgevinkt moet worden op een jaarlijks activiteitenprogramma. Dit is duidelijk iets wat we het komend jaar op moeten gaan pakken. Gesprekken gaan voeren met schooldirecties, met schoolbesturen. Waar is behoefte aan, en naar wat voor financieringsconstructies willen we toe?

Toen stelden we onszelf de vraag, want het ging tenslotte om de toekomstvisie, waarvoor komen de mensen die vanuit de behoefte om zich te handhaven over 10 jaar nog naar de bibliotheek. Welke sterkte, welke kracht hebben wij dan?

Als het gaat om de mensen die echt aan de ‘onderkant’ zitten dan vinden wij dat de taken van leesbevordering, media-educatie, burgerschap, juridische vragenuren dat die dicht bij de mensen beschikbaar moet zijn. Deze basis moet ‘so to speak’ om de hoek zitten. Dit hoeft niet in een eigen gebouw, het kan in samenwerking met andere partijen. Die bibliotheek is faciliterend en levert het platform en de connectie. Onze deskundigheid zit in de uitvoerende programma’s van leesbevordering en mediawijsheid en in het feit dat we dan een kenniscentrum zijn geworden. Voor de groep ‘handhavers’ zullen we ook een zomerprogramma moeten gaan ontwikkelen, en er zal een programma komen voor kwetsbare ouderen. Natuurlijk in samenwerking met andere partijen.

Naast de groep ‘handhavers’ is er ook een groep die de bibliotheek gebruikt om zich te ontplooien. Die qua leesniveau de bibliotheek niet nodig hebben, maar die als beginnend ondernemer de bibliotheek wel kunnen gebruiken om hun zelfredzaamheid te vergroten. Men ontmoet gelijkgestemden in de bibliotheek, om kennis en informatie uit te wisselen en te delen. Voor zakelijke ontmoetingen is de bibliotheek een goed ontmoetingspunt om af te spreken. De bibliotheek zorgt er voor dat mensen participeren, hun burgerschap invullen en bij de verschillende spreekuren die de bibliotheek ‘host’ kan men terecht voor advies.

Onze unieke verkoopkracht voor de behoefte handhaven en ontplooien is dat we veel open zijn en dat we veel mensen over de vloer krijgen. We hebben een aantrekkelijk gebouw waar het goed toeven is.

(ill. Ton de Bree)

toekomstperspectief bibliotheek, vingeroefening deel 1

Vorige week hebben we met het managementteam van onze bibliotheek gebrainstormd over hoe de bibliotheek voor de komende 5 tot 20 jaar verder kan. Een eerste schot voor de boeg deed ik al op 28 maart. In de komende weken zullen jullie tussen andere blogs door hier de uitwerking vinden van al dat denkwerk van ons managementteam. En ik nodig natuurlijk een ieder die ze leest om er op te reageren, want daar worden ideeen meestal beter van;-)

De bibliotheek van de toekomst moet zich ontwikkelen van informatie- naar kenniscentrum. Om een toegevoegde waarde te hebben voor de maatschappij, voor burgers, zal de bibliotheek op 4 pijlers moeten excelleren: lezen, leren, informeren en interesseren. Deze vier pijlers vallen ook onder te brengen in de behoeftepiramide van Kennemerwaard. Iets wat we intern samen met Ferd van den Eerenbeemt hebben ontwikkeld, en wat we gebruiken om onze activiteiten aan te spiegelen.

In de onderste balk van de piramide, Handhaven, vinden we vooral de ondersteuning van lezen voor onderwijs, en ook in het ondersteunen van leren. In het ondersteunen van zoeken, zoekvaardigheden aan leren en het aanleren van kritisch consumeren van informatie. De basis zou je kunnen zeggen die ieder mens nodig heeft om mee te kunnen doen in de maatschappij. We gebruiken hierbij leesbevorderingsprogramma's die landelijk ontwikkeld zijn, waarbij we vinden dat er betere meetgegevens gegenereerd zouden moeten worden. Dus met smart wachten we op een manier om dat meetbaar te maken en vinden we de leesmonitor een mooie start. We hebben graag aangehaakt bij 23dingen, en we hebben gebaseerd op lokale behoefte en in samenwerking met lokale partners onze 'eigen' 7dingen ontwikkeld.


Bij de balk Deelnemen gaat het om interesseren, om lezen voor je plezier, ten behoeve van je vrije tijdsbesteding. De bibliotheek maakt een voorkeuze, zoals we altijd al deden. In de toekomst gaan dat beter laten aansluiten op de behoefte, met een actuele collectie die breed is, met diepte daar waar nodig voor de bevolking. Dus in een stadsvestiging zit er meer diepte in de collectie, omdat daar meer hoger opgeleiden gebruik maken van de bibliotheek dan in de plattelandskern. In de villakernen in ons werkgebied wordt ook een collectie op maat neergezet. Wij gebruiken daarvoor de modellen van het formulebureau, want wij maken graag gebruik van modellen die elders succesvol zijn, en gaan geen eigen wielen uitvinden als het nodig is.

In de volgende trede van de piramide Ontwikkelen, vinden we dienstverlening terug die aansluit bij de behoefte om te leren. Daar heeft de bibliotheek de rol van informeren, de klant laten zien wat er te koop is. Ook hier interesseert de bibliotheek, maar de belangrijkste taak van de bibliotheek is die van platform voor kennisdeling. Het gaat niet alleen om aan klanten, burgers te laten zien wat er in de collectie aanwezig is, het gaat ook om het organiseren van kennisdeling. Informatie wordt pas kennis als je er iets mee doet, als het iets met je doet.

Daarmee grijpt de bovenstaande rol ook gelijk naar de top van de piramide, namelijk naar die van Bijdragen. De bibliotheek faciliteert het leren, in het beschikbaar stellen van ruimte en collectie. Tegelijkertijd organiseert de bibliotheek, zorgt zij voor connectie tussen vrager en antwoorder. Om het prikkelend te zeggen ontwikkelt de bibliotheek zich van god naar gids. In plaats van pasklare antwoorden helpen we je om de weg te vinden naar jouw bestemming. Dat alles in een wereld waarin de hiërarchie is verdwenen. Leraar wordt leerling en andersom. Er zijn geen erkende autoriteiten meer, en tegelijkertijd zijn veel mensen op zoek naar autoriteiten die ze kunnen vertrouwen.

Al deze veranderingen vraagt nogal wat van ons personeel. Om te beginnen een inhoudelijke vakkennis, kennis van de collectie, kennis van het lokale netwerk, kennis van de maatschappij. De performance van de bibliotheek wordt mede afgemeten aan hoe onze medewerkers het doen. Dat betekent dat we beter nog dan nu de talenten van onze medewerkers moeten gaan benutten. HRM is cruciaal om te komen tot een andere bibliotheek.

En verder zullen we de toegevoegde waarde van de bibliotheek in kwalitatief en kwantatief opzicht moeten gaan meten, welk maatschappelijk rendement heeft de bibliotheek.