De calculerende burger en overheid

Het is zo'n dag waarop ik weinig afspraken heb, en heel veel te doen. Het wil maar niet tot effectief werken komen... te veel aan mijn kop. Dan lees ik de blog van Mark Deckers, over iedereen overal kunnen lenen in Nederland met zijn/haar bibliotheekpas. Ik word er erg blij van. Morgen doen!

Calculerende burger
Dan denk ik aan de discussies die ik de afgelopen tijd heb gevoerd met wethouders en raadsleden. Over tariefsverhogingen, over dienstverleningsniveau's, over onze visie op het bibliotheekwerk in ons werkgebied. En over calculerende burgers. Er zijn klanten die in een buurgemeente lid worden omdat daar het tarief net iets lager ligt. En dan komen ze vervolgens bij ons lenen.
Wij hanteren een, vinden wij, reeel tariefstelsel. We hebben in ons werkgebied 9 vestigingen, waaronder 4 stevige, grote vestigingen met ruime openingstijden en uitgebreide collecties, goed opgeleid personeel en goede faciliteiten. De kleinere vestigingen zijn we aan het omvormen tot doelgroepenbibliotheken. Daar kun je wel alles laten komen wat je nodig hebt, kostenloos aanvragen binnen het werkgebied. Vanuit de visie dat je 'vlaggenschepen' hebt, die alles moeten bieden, en 'parlevinkers' die specifiek aanbod hebben voor de wijk of het dorp.

Van alles een beetje doen en overal net niks bieden, dat werkt niet naar mijn idee. Net als de AH varieren in je aanbod, relateren aan je 'markt'. Klanten willen het allemaal liefst dichtbij hebben, maar snappen ook wel dat je soms voor je delicatessen net even een extra stukje moet rijden. De calculerende burger.

De calculerende overheid
Dat werkt twee kanten op. In de overleggen over de bezuinigingen hoor ik soms geluiden voorbij komen dat een gemeente er over denkt om het bibliotheekwerk op de lange termijn helemaal af te schaffen. Want de buurgemeente heeft toch een goede bibliotheek? En als u, mevrouw de bibliotheekdirecteur, nou zorgt dat die ook bij u aansluit, kunnen wij onze vestiging wel sluiten. Van zo'n calculerende overheid word ik niet blij.

Als het vanuit een visie gebeurt dan ben ik er benieuwd naar wat die is. Mijn beeld is dat er naar kostenposten wordt gekeken, en niet wat het een dorp of kern kost om de bibliotheek te verliezen. Als je zegt dat je als (kleine) gemeente niet alles overeind kunt houden zul je natuurlijk keuzes moeten maken. Daarin wordt te weinig naar maatschappelijke effecten gekeken op de korte en lange termijn. En dan verrast mij dus een gemeente die met droge ogen zegt dat iedereen maar naar het dorp verder op moet, naar de bibliotheek in de volgende gemeente? En dat jij daar als gemeente dan zelf niets aan bij draagt? Dat lijkt me ook niet zo goed voor de intergemeentelijke verhoudingen ;-)

Ik zit stilletjes wel eens te denken: zou er niet een revival komen van de bibliotheek. Nu blijkt dat er op verschillende scholen onvoldoende wordt gescoord op leesvaardigheid, en bibliotheken daar een prachtige rol in hebben in het bijbrengen van leesplezier... zouden we dan straks niet acties krijgen net als een half uur per dag bewegen is gezond, een half uur per dag lezen is goed voor je ontwikkeling/creativiteit/carrierekansen?
Dan kijkt de calculerende burger en calculerende overheid op een heel andere manier naar de bibliotheek en zijn ze reuze blij met een bibliotheek om de hoek.