Een aansprekende visie op bibliotheekwerk

Gisteren zat ik met een aantal andere mensen uit de branche en van aanpalend aan de bibliotheekbranche op uitnodiging van het SIOB om te praten over een nieuwe Agenda van de Toekomst. Ik was niet van plan om er iets over te bloggen, maar op verzoek van @JoostHeessels dan toch.

Er was een soort praatstuk neergelegd, waarin het over drie thema's ging: lezen, leren en informeren. Vraagstuk was onder andere de vraag wat er in de toekomst verandert wat nog steeds een bibliotheek rechtvaardigt. Wat op zich een veronderstelling in zich heeft dat dit nu niet het geval is? Want al is het bijltjesdag in veel gemeenten, ik denk echt dat hier kind en badwater worden weggegooid. Dat veel lokale politici 'hoog opgeleide blanke mannen en vrouwen' zijn die een verouderd beeld van de bibliotheek hebben en zelf ook een voldoende gevulde portemonnee hebben om boeken te kopen. En er werd gediscussieerd over wat er centraal geregeld zou moeten worden en wat er lokaal ingebed zou moeten worden.

Rechtvaardiging van bestaan van de bibliotheek
Ik zal wel een beroepsdeformist zijn, ik denk dat de bibliotheek van alle tijden is. Die UNESCO regel: vrije toegang tot informatie, educatie en cultuur die staat wat mij betreft als een huis. Natuurlijk is er veel te vinden op internet, maar niet alles is daar beschikbaar. Veel informatie is niet gratis, niet of nauwelijks te vinden. Hoe zeer ik ook een 'believer' ben van open access, ik denk dat de droom dat alles voor iedereen beschikbaar is nog ver van ons verwijderd is.

Kennismaatschappij
Nederland wil graag voor op lopen als een kenniseconomie. Dat kan alleen als onze kinderen voldoende leesvaardig van de basisschool komen. Dat is primair de taak van het onderwijs, maar met ondersteuning van de bibliotheek. Want de gemiddelde onderwijzer mocht ik daar begrijpen heeft Pinkeltje in zijn top 3 van favoriete voorleesboeken staan. Daar kan de bibliotheek mooie actuele aansprekende titels voor kinderen tegen over zetten om het leesplezier toe te laten nemen.

Zoekvaardigheid en kritisch consumeren
Ook bij het zoeken naar informatie ligt er een schone taak voor het bibliotheekwerk. Kinderen en volwassenen leren om goed te zoeken en kritisch te zijn in het beoordelen van informatie. Ik geloof dat hier nog een flink aantal jaren een taak voor de bibliotheek ligt. Ons onderwijs heeft hier echt een achterstand in. Veel professoren en leerkrachten klagen over het feit dat er te weinig feiten worden gecheckt, dat er klakkeloos wordt geplagieerd. Terwijl er tegelijkertijd in het onderwijs ook mensen rondlopen die zelf niet 'bij' zijn. Als we samen op trekken, bibliotheek en onderwijs, dan kunnen we samen een kwaliteitsslag maken.

Literair lezen
Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat literair lezen je instaat stelt om analytischer te denken. Ouders die literatuur lezen moedigen hun kinderen meer aan en hebben een betere voorbeeldfunctie qua lezen dan thrillerlezers. Vond ik overigens een vrij bizarre conclusie.. Dus voor het promoten van literatuur, mensen verleiden om eens iets anders te lezen.. het ouderwetse hinauflezen is toe aan een revival.

Vrije toegang tot..
Nu is de gedachte dat met internet en met e-books de bibliotheek overbodig is geworden. Maar men vergeet dat niet voor iedereen het mogelijk is om alles aan te schaffen op internet. Alleen de 'well to do' hebben de mogelijkheid om zich de toegang tot informatie te verschaffen. Volwassenen en kinderen uit een 'armer' milieu of uit een milieu waarin aan lezen minder waarde wordt gehecht komen niet in aanraking met geschreven informatie, of dat nou in folio of in e-book vorm is. En dan is het afgelopen met iedereen gelijke kansen geven in de maatschappij.

De maatschappij kan niet zonder bibliotheek!
Dit waren zo maar een paar ideeen en stokpaardjes naar aanleiding van de discussie met het SIOB.