Copyright

In de wereld van internet wordt een hoop gekopieerd, geplakt, geknipt. Het hergebruik van andersmans ideeen is van alle tijden, maar door internet wordt het wel erg gemakkelijk.

foto door Stephen Downes

In de Renaissance greep men terug op de klassieken, we kennen neo-gotiek, neo-classisme. En kijk op straat en de mode is een mix van jaren 60, 70 en 80 door elkaar. Ook in de muziek wordt er stevig leentje buur gedaan uit muziek uit eerdere tijden. Kortom, het is van alle tijden.

Ik vind er niet zoveel mis mee. Ik vind wel dat je je bronnen moet vermelden. En als het gaat om hergebruik, citeren van teksten dan wel gebruik van beeldmateriaal dan hoor je daarvoor ook een redelijke vergoeding te betalen en/of aan bronvermelding doen.

Nu zit ik in het bestuur van de EBLIDA, een club van bibliotheekorganisaties die op Europees niveau lobbyt voor het belang van bibliotheken. Daar is copyright een hot issue. Er wordt erg veel gedigitaliseerd, maar voor wie zijn dan de rechten? Het project van Google met zijn digitalisering is net door een Amerikaanse rechter afgeschoten. Want er zou een monopolist ontstaan waar geen maat op was.

En dan hebben we het gedoe rondom e-books nog. Ook hier geldt dat uitgevers nogal spastisch doen over e-books en de copyrights, en leenvergoeding. Wat is redelijk? Vaak liggen de rechten bij de schrijver en niet bij de uitgever. Er komt een hele reshuffle van machtsposities. Want nu hebben schrijvers nog uitgevers nodig voor de hele publiciteitscampagne. Maar zouden ze het ook zelf kunnen? Of zouden ze bijvoorbeeld de bibliotheken kunnen gebruiken, in Nederland hebben we tenslotte met z'n allen zo'n 4 miljoen lezers. Dat is een mooi begin om je boek bij te promoten. En dan vraagt de bieb een x-bedrag per uitleen dat aan de schrijver wordt overgemaakt.

Probleem is dan als je heel veel gaat lenen als klant dat je de bieb dan met een enorm probleem opzadelt. Want ja, waar moet al dat leengeld dan vandaan komen? Moeten we dan toch naar een profijtbeginsel toe? Zo schrijvend merk ik dat ik het antwoord ook nog niet heb. Te veel denkend in bestaande patronen. Hmmm, ik geloof dat uitgevers behoorlijk veel zelf 'houden' van de inkomsten van verkochte boeken. Ze lopen ook het risico voor alle boeken die het niet 'maken'. Dat zouden we als bibliotheken ook kunnen doen. Ik schat zo in dat er nogal wat juridische haken en ogen aan zitten die ik zo niet overzie.

Dit was een wat van het onderwerp zoals bedacht door de verdiepdingen afzwenkende bespreking over copyright. Ik kon het niet laten om te freewheelen over andere vormen van uitleen met de e-books.