Wie durft te oordelen?

Vrijdagavond ging ik met een vriendin naar de voorstelling "Geheim" van Leoni Jansen in theater De Vest in Alkmaar. We waren er allebei behoorlijk van onder de indruk. Nu werkt mijn lief toevallig ook in een theater, De Meerse, in Hoofddorp. En als hij in het weekend theaterdienst heeft ga ik vaak met hem mee. Dus gisteravond zat ik opnieuw in het theater, bij "Geheim" van Leoni Jansen. Het is niet vaak dat ik de kans krijg om twee maal een voorstelling te zien, laat staat dat ik dat snel zou doen. Maar deze keer zei ik gelijk toen hij meldde dat het deze voorstelling was, dat ik dat graag samen met hem ging bekijken.

Eerst het verhaal. Leoni Jansen krijgt op 16 jarige leeftijd te horen dat haar vader in de oorlog 'fout' is geweest. Hij dacht dat de Duitsers een goed verhaal hadden, en is toen in Duitsland gaan werken. Uiteindelijk heeft hij dienst genomen bij het Duitse leger en heeft waarschijnlijk als enige Nederlander in het Afrika Korps van Rommel gevochten. Hij is krijgsgevangene geweest in de Verenigde Staten en na de oorlog veroordeeld wegens collaboratie. Zij en haar 13 jarige broer kregen te horen dat ze het nu wisten en er vervolgens NOOIT meer over mochten praten.

Vervolgens vertelt ze dat ze een moeizame relatie met haar vader heeft onderhouden. Dat hij erg joviaal en gastvrij kon zijn, maar haar ook tot aan de grond kon afmaken. Hij kon haar het gevoel geven dat ze een waardeloze dochter was, of de allerbeste, allerliefste, allerslimste. Haar vader is in 1999 overleden, en toen dat gebeurde was de relatie tussen haar vader en haar zo slecht dat ze er niets bij voelde. Ze hield niet meer van hem.

En dan, een aantal jaren later, ervaart ze tijdens een wandeltocht naar Santiago de Compostela, de aanwezigheid van haar vader. En dan weet ze ineens weer dat hij ook heel veel van haar heeft gehouden. En dat besluit ze om zijn voetsporen tijdens de oorlogsjaren na te speuren. En daar gaat dus de voorstelling over.

Wat ik heel knap vind van de manier waarop Jansen vertelt over haar vader is dat ze nergens een oordeel uitspreekt. Ze vertelt wel over hoe zij zich voelde, wat zijn gedrag met haar deed. Maar ze spreekt geen veroordeling over hem uit. Ze probeert ook niet te verklaren waarom hij zo was, zo 'afstoten en aantrekken'. Dat zou heel makkelijk zijn, om zijn gedrag van later te verklaren vanuit de kennis van zijn verschrikkelijke ervaringen in het Afrika Korps, in de Prisoner of War kampen in de V.S. of zijn gevangenschap in Veenhuizen. Dat doet ze niet. 

Wat Leoni wel doet in de voorstelling is de vraag stellen hoe wij als publiek nu naar haar kijken, als een zangeres met een foute vader? Of is ze nog steeds Leoni Jansen? Of is ze dapperder geworden nu ze dit verhaal in de openbaarheid heeft gebracht? En ze stelt zichzelf de vraag of zij in een oorlogssituatie aan de 'goede' kant zou staan. Het oordeel is in het licht van de geschiedenis veel makkelijker te vellen, dan wanneer je er midden in zit. 

Nu is mijn associatie met ons vak misschien wat ver gezocht, maar ik moest door de voorstelling van Leoni Jansen erg denken aan het essay van bibliotheek Maasland "Over bibliotheken en betrokkenheid". Waar het er om gaat dat de rol van bibliotheken is om mensen te leren de juiste vragen te stellen. Niet altijd op zoek naar antwoorden, naar zekerheden, naar oordelen... Maar met een open geest en een liefdevolle blik proberen om met elkaar een betere samenleving te maken.

Wat blijft is schoonheid van voorstellingen, van verhalen en van prachtige liederen. Wie kan, wil ik zeker aanraden om naar de voorstelling van Leoni Jansen te gaan, het boek te lezen of anders naar haar prachtige muziek te luisteren. 

Een pluim op onze hoed

Bibliotheek Kennemerwaard doet met een flink aantal andere bibliotheken mee aan het digitale BiebPanel. Leden van de bibliotheek worden per kwartaal gevraagd om via internet een vragenlijst in te vullen. Daarbij werden ze de laatste keer bevraagd op hun tevredenheid over de dienstverlening in het algemeen van de bibliotheek.

En dan doen wij het goed! In vergelijking tot de andere bibliotheken die mee doen scoren wij beter op openingstijden, op de beschikbaarheid en vindbaarheid van materialen, op het personeel en op de activiteiten.

Natuurlijk zijn er altijd verbeterpunten en aanbevelingen. Daar gaan we mee aan de slag. Niet alles kan tegelijk (uitbreiding collectie informatief, dvd's, cd's), sommige zaken kosten tijd om voor te bereiden (uitbreiding openingstijden) en sommige zaken hebben we al voorzien en zijn al doorgevoerd (inleverattentie).

We zijn blij met onze leden die zo tevreden met ons zijn. En we doen ons best om dat percentage nog hoger te maken.
En op onze 5% criticasters zijn we het allerzuinigst. Want lof toegezwaaid krijgen is heerlijk... kritiek krijgen op hoe het beter kan is misschien wel nog waardevoller.

Dank aan alle onze BiebPanelleden.

Sport en lezen gaan uitstekend samen

Vanochtend startte in alle bibliotheken in Nederland het Nationale Voorleesontbijt. In Kennemerwaard hebben we naast wethouders, burgemeesters, brandweermannen die voorlezen ook spelers en de trainer van AZ bereid gevonden om te komen voorlezen.

Op een stuk of 7 of 8 basisscholen kwamen verschillende spelers van AZ in koppels van twee voorlezen. Gudmunsson, Johansson, Maher, Martens en hun collega voetballers lieten in plaats van hoe goed ze een balletje kunnen hoog houden, zien dat ze goed kunnen voorlezen. Dat ze inzien hoe belangrijk het is om te lezen, om voor te lezen.

In Alkmaar Centrum in de bibliotheek was Gertjan Verbeek onze gast. De kinderen hingen aan zijn lippen. Na afloop kregen de kinderen natuurlijk ook een mooie poster van het elftal van AZ, een leuke bonus ;-)

Gertjan werd geinterviewd. Deze keer niet over de opstelling, over de resultaten, over wel of niet een terechte rode kaart. Nee, over hoe belangrijk voorlezen is, en hoe fijn lezen is. En ik kan natuurlijk weer allerlei onderzoeken erbij halen die bewijzen dat lezen goed voor je is. Dat je er slimmer van wordt, dat je betere kansen krijgt op de arbeidsmarkt. Maar doe dat ik lekker niet.

Want vandaag is bewezen dat lezen en sport uitstekend samen gaan. Een gezonde geest in een gezond lichaam.

Bestuurlijk overleg met wethouders

Gisteren hadden we gelukkig weer een bestuurlijk overleg met onze wethouders en ambtenaren. Vorig jaar was er door allerlei oorzaken maar één keer een overleg geweest, terwijl we dat graag minimaal twee keer per jaar doen. Met alle wethouders en ambtenaren om tafel om met elkaar van gedachten te wisselen. Elkaar op de hoogte te houden en wij als bibliotheek geven dan graag wat doorkijkjes naar de toekomst.

Gisteren hebben we een presentatie gegeven over wat de bibliotheek kan doen op het gebied van bestrijding laaggeletterdheid. Deze presentatie hebben we wel eerder gehouden, maar het is belangrijk om hem keer op keer te herhalen. De cijfers liegen er natuurlijk niet om, en dan zie je dat wethouders er toch elke keer weer van schrikken. 1,5 miljoen laaggeletterden in Nederland, 25 % van de leerlingen verlaten het basisonderwijs met 2,5 jaar leesachterstand. En wat mooi dat wij daar als bibliotheek een belangrijke rol in willen en kunnen spelen om dat probleem met samenwerkingspartners aan te pakken. Langdurig, structureel, samen.

Als je dan vervolgens vraagt hoe de verschillende gemeenten/wethouders daar in staan, zie je wel verschillen. De één is zeer bereid daar in te investeren, vindt het een belangrijke taak van de bibliotheek. Deze wethouder wil graag met zijn collega van Onderwijs, met de schoolbesturen en de bibliotheek om tafel om te kijken of en hoe we dit naar de toekomst vorm gaan geven. En daar word ik natuurlijk blij van, van zo'n voortvarende wethouder met een gedreven opstelling.

De ander zegt het belangrijk te vinden, maar wil ook zeker bibliotheekwerk voor ouderen overeind houden. Dat is mooi. Want dat willen wij ook. En deze wethouder geeft aan in het kader van de bezuinigingen zeker goed naar de meest kwetsbare doelgroepen te willen kijken. En dat de rol die de bibliotheek heeft in de toekomst te maken heeft met de leesvaardigheid en met de informatievaardigheden. Dat biedt ook kansen. Want wij vinden informatievoorziening een belangrijke taak van de bibliotheek, juist in het digitale tijdperk.

Eén gemeente zegt dat de bibliotheek een belangrijke basisvoorziening is, en dat het goed is om te kijken hoe we zoveel mogelijk resultaat kunnen behalen op het terugdringen van taalachterstanden. Ook mooi, dat geeft gespreksstof voor de toekomst.

En één gemeente zegt dat dienstverlening aan het onderwijs prima is, goed om de laaggeletterdheid aan te willen pakken. Maar dat de scholen daar ook iets aan bij moeten dragen. Want dat die nu het bijna 'om niet' krijgen. Dat biedt ook genoeg gelegenheid tot gesprek. Want waar leg je de lasten neer van de structurele aanpak. En waar komen de lasten te liggen als je er niet structureel in investeert....? En zet je dan in op preventie, op het geven van kansen.... of ga je aan symptoombestrijding doen?

Eén van de mooiste uitspraken van het overleg vond ik dat alle vier de gemeenten uitspraken dat de regionale samenwerking die op andere beleidsterreinen in gemeenschappelijk regelingen wordt vorm gegeven, ook afgespiegeld kan worden op de bibliotheek. Dat er niet zo maar bezuinigd kan worden en verwacht kan worden dat de rest het dan wel opvangt. Dat je dat in regionaal overleg tussen de wethouders moet zien op te lossen.

Al met al een vruchtbaar overleg dat zijn vervolg zal hebben in lokale overleggen en in het najaar weer met alle vier de gemeenten om tafel. Een nieuwe datum is gelukkig al geprikt!

Inspiratie om te leren van je missers

Het afgelopen jaar heeft het managementteam van Kennemerwaard scholing gevolgd bij Avicenna. Cursussen in leiderschap, afgestemd op onze persoonlijke behoeften. Dus niet allemaal het zelfde. Maar wel de persoonlijke leerdoelen bij elkaar gebracht met een begeleider. Dat leverde de BHAG op waar ik eerder over blogde. Tijdens mijn leergang kreeg ik college van Rick Koster, van The Leadership Group, over presentatietechnieken. Een inspirerend college.

Hij vertelde dat hij van oorsprong uit Heerhugowaard kwam, en dat hij vroeger kind aan huis was in de bibliotheek. Omdat dit in het oude gebouw was nodigde ik hem uit vooral eens onze prachtige nieuwe bibliotheek in Heerhugowaard te komen bekijken en dat ik hem graag zou rondleiden.

Vanochtend was het zover. Naast dat Rick zeer enthousiast was over de bibliotheek, en alles waar we mee bezig zijn, raakten we ook in gesprek over waar de grootste uitdagingen liggen. En dat was echt geweldig om daar over te sparren. Rick heeft ook veel ervaring in het begeleiden van onderwijsinstellingen. Leerkrachten en directies in leiderschapstrainingen. En hij kent dus het klappen van de zweep hoe om te gaan met 'het' onderwijs.

In het gesprek dat we hadden bespraken we verwachtingenmanagement. Dat wij daar als bibliotheek niet echt goed in zijn. Dat we ons soms te snel in de hoek van 'leverancier' laten drukken, terwijl we een strategische samenwerking willen. Dat we ons soms laten overbluffen door die welbespraakte onderwijsmensen, die meestal niet achteraan hebben gestaan qua eigenwijzigheid ;-) Die onderwijsmensen die soms helemaal geen hoge pet van de bibliotheek op hebben. En dat we dan te snel soms naar een kant en klaar product reiken, terwijl we echt met de school in gesprek moeten. En dan niet alleen met de directeur, de rector of het bestuur, nee ook met de leerkrachten. En wellicht met de ouders. Breed beleggen wat je samen wilt gaan bereiken, en wat je voor inbreng van elkaar verwacht. Daarin schieten wij soms tekort.

Dus heb ik met Rick afgesproken dat hij met ons mee gaat denken. Hoe wij beter onze samenwerking met het onderwijs vorm kunnen geven. Hoe we wederzijdse verwachtingen waar kunnen maken, ten behoeve van betere onderwijsresultaten, beter presterende leerlingen, gelukkiger ouders. Ik hoop dat we met de inbreng van Rick met ons op te richten team "educatie en cultuur" een slag gaan maken. Voordat we iets gaan doen eerst praten met de betrokken partij. Wat wil die partij, welk resultaat wil hij bereiken. En wat gaat hij er zelf aan bij dragen. Als een school (als voorbeeld) iets met ons wil ten aanzien van leesbevordering, om betere resultaten te boeken op leesniveau, dan vraagt dat naast inzet van de bibliotheek ook inzet van de leerkrachten, van ondersteunend personeel, van ouders. Als je niet al die partijen er van te voren bij betrekt dan creëer je je eigen mislukking.

Grappig is dat we op een aantal projecten, zoals bijvoorbeeld onze start met Biebsearch bij het Bonhoeffercollege in Castricum, wel zo'n lang voortraject hebben gehad. En dat onze combinatiefunctionarissen in Heerhugowaard en Castricum over het algemeen wel goed navragen wat de verwachtingen zijn, wat de school wil. Maar dat we het de afgelopen keren ook een paar keer helemaal mis hebben gehad. Dat we niet aan de verwachtingen bleken te voldoen. Omdat we onvoldoende hadden afgestemd wat de bedoeling was, en wat de inbreng van de school zou zijn. Een groot leerpunt! Want we willen een onmisbare partner zijn voor het onderwijs. En daar gaan we dus mee aan de slag, samen met Rick.