conceptcars, of droombibliotheek

Afgelopen maandag had ik twee zeer inspirerende bijeenkomst. De eerste was samen met ons managementteam en een externe begeleider. Het MT van Kennemerwaard volgt op dit moment, afhankelijk van onze leerbehoeften, drie verschillende leergangen bij Avicenna, academie voor leiderschap. Omdat we het belangrijk vinden om onze leerervaringen bij elkaar te brengen ten behoeve van Kennemerwaard krijgen we ondersteuning vanuit Avicenna om gezamenlijk uiteindelijk ook verder te komen. Maandag was dus zo'n eerste sessie.

Concept car Audi 2008

Naast misschien redelijk gebruikelijke vragen zoals waar liggen de knelpunten in de organisatie, wat zijn je succesfactoren, hoe zit je bedrijfsproces in elkaar, stelde de begeleider ons ook de vraag om samen aan het eind van het jaar een droombibliotheek te hebben 'gebouwd'. Zoals in de auto-industrie vaak een conceptcar wordt bedacht, en een prototype wordt gebouwd, vroeg hij ons om ook zoiets voor de bibliotheek te doen. Niet dat deze bibliotheek er nou echt moet komen, maar zoals uit de ideeen van een conceptcar elementen worden gehaald die wel gerealiseerd worden in nieuwe modellen, leren vrij te denken van bestaande kaders. Dus vrij te denken van de boeken, de gebouwen. De vraag te beantwoorden hoe wij over 5 of 10 jaar denken dat de maatschappij om moet gaan met leren en informeren. Let op! Het woord lezen komt niet in de vraagstelling voor, bewust, want we willen onszelf uit de comfortzone halen. En welke rol heeft de bibliotheek daar dan in. Voorwaar een leuke opdracht waar ik de komende weken mijn brein eens stevig over aan het werk zal zetten.

Later die maandag had ik een gesprek met een viertal ondernemers, een hoofdredacteur van een krant, een notaris, een directeur van een game-ontwikkelingsbedrijf en een manager marketing van een grote bank. Mensen die de maatschappij goed kennen, en de ontwikkelingen om ons heen. Mensen die de bibliotheek een warm hart toe dragen en graag met ons in gesprek gingen over de ideeen die wij hebben over de toekomst van de bibliotheek, en de ideeen die zij er bij hebben. Dat sloot mooi aan bij het gesprek dat ik 's ochtends had gehad.

Wat vonden nou die ondernemers van de bibliotheek: veel door jeugd gebruikt, ik kom er zelf niet meer behalve met mijn kinderen, bibliotheek gaat met kleine stappen vooruit, elke keer als ik kom (met mijn kinderen) zie ik wel kleine verbeteringen of veranderingen. Dat was leuk om te horen, de minpunten waren dat ze vonden dat we te weinig aan de weg timmerden met al ons aanbod aan titels, aan lezingen, activiteiten e.d.

Wat we in de toekomst zouden kunnen gaan doen: laad je kernwaarden opnieuw. Als je bent voor vrije toegang tot informatie, educatie, cultuur hang je dan niet op aan je materialen, zorg dat je gaat omdenken en andere middelen gaat inzetten. Zorg dat je naast de taken die wij (de ondernemers) beschouwen als een overheidstaak (leesbevordering, mediawijsheid) voldoende andere, extra programmering hebt waarmee je je kunt verbinden aan het bedrijfsleven en waarmee je extra inkomsten genereert. Organiseer 'lawaai' in je bibliotheek, maak je zelf spraakmakend, inspirerend door samen met krant en lokale tv/radio actuele debatten te organiseren. Organiseer kinderfeestjes rondom thema's van kinderboekenhelden, verbindt online met offline, en probeer meer gebruik te maken van e-commerce. Maak levering aan huis tegen betaling mogelijk, wordt zelf uitgever als de uitgever jou probeert uit de markt te drukken, bewandel een tweesporenbeleid met fysiek en digitaal.

Al met al heel wat 'food for thought' waar we in Kennemerwaard de komende tijd stevig op zullen kauwen.

Veranderen is moelijk, of doet de bibliotheek de juiste dingen?

Eind december openden we in onze vestiging Heerhugowaard een jongerenhoek, samen met jongeren ontworpen. Jongeren die heel erg betrokken bij de bibliotheek zijn, en die graag willen mee denken in hoe we de bibliotheek ook voor hun leeftijdsgenoten een fijne plek om te komen kunnen maken.
Naast de fysieke vertaling hoe we de bibliotheek aantrekkelijk kunnen maken denken deze jongeren ook mee in wat we aan onderwerpen zouden moeten aanbieden, hoe we de materialen goed kunnen neerzetten. Zodat jongeren weer aangemoedigd worden om een boek te lezen, een muziekje te luisteren, naar een workshop of een lezing te gaan. Zo hopen we dat we jongeren weer (kunnen) bereiken en ze kennis kunnen laten maken met al dat moois dat de bibliotheek te bieden heeft voor ze.

Dat niet iedereen dit kan waarderen bleek uit een ingezonden brief. Een klant had zich ernstig geergerd aan de engelse termen die gebruikt werden (Biebteenz, Biebseat), en hij vond de vestiging zowiezo veel te lawaaiig. De bibliotheek moest zich schamen voor het feit dat ze op de populaire toer ging, ze moesten zich inspannen om jongeren weer aan het lezen te krijgen. De bibliotheek moet een oase van rust zijn, waar je rustig kunt zitten, waar je in de boeken de inspiratie kunt vinden, waar je creatieve gedachten de vrije loop kunnen nemen omdat het er rustig is, kalm en niet schreeuwerig. Dit beeld van de bibliotheek is een heel oud en door velen gekoesterd beeld. De bibliotheek als een heiligdom van boeken.

Ik vind dat de bibliotheek beide moet doen. Een rustplek creëren voor mensen die rustig de krant willen lezen, die zich in een stil hoekje willen kunnen terug trekken om te studeren, te lezen, te luisteren. En ik vind dat de bibliotheek een plek moet zijn waar je je als kind, jongere, oudere welkom voelt, niet weggekeken omdat je wat rumoerig bent. Dat je aangesproken wordt op je interesses, dat iemand wil weten wat je zou willen leren. Dat dit niet altijd met een boek beantwoord wordt, maar soms ook met een workshop, een film of een link naar een website.
 
Dat de veranderingen die de bibliotheek door maakt intern pijn doen, dat die moeilijk zijn dat weten we allemaal. Het helpt als je met elkaar op trekt en met elkaar bepaalt waarvoor de bibliotheek is. Niet voor het uitlenen van boeken, we zijn er voor kennisoverdracht, voor het overbrengen van leesplezier. Dat we daarvoor het middel 'uitleen van boeken' heel lang hebben gebruikt, en nog steeds gebruiken heeft het beeld dat wij zelf én anderen van ons hebben versluierd. Met elkaar, met collega's praten en aanscherpen van je gedachten en koers is vreselijk belangrijk. Dat je dat ook met je klanten moet doen vergeten we soms. Ik was in ieder geval blij met de reactie van deze klant, omdat hij nog eens duidelijk maakte dat wij ook onze klanten mee moeten nemen in de dingen die we doen. Waarvoor doen we ze, en hoe doen we ze. Ik ben er van overtuigd dat dan het merendeel van onze klanten zal zien dat de bibliotheek de juiste dingen doet, en ze met vallen en opstaan ook goed doet ;-)

Een lang gekoesterde wens wordt vervuld

Vanaf vandaag is bibliotheek Alkmaar Centrum elke werkdag van 9 uur 's ochtends tot 8 uur 's avonds geopend, en op zaterdag van 10 tot 5 uur. Een langgekoesterde wens van ons publiek en onze medewerkers wordt nu vervuld.
Het is grappig om te zien hoe de dingen gaan. Toen ik vijf jaar geleden in Alkmaar kwam werken was de bibliotheek op maandag de hele dag gesloten. Op de andere dagen gingen we om 11 uur open. De maandag was de dag waarop er veel vergaderd werd, waarop de klassenbezoeken werden gepland, net als op de tijdstippen voor 11 uur op de andere dagen.

In 2007 gingen we in gesprek met de gemeente over het huisvesten van het WMO-loket in de bibliotheek. Wij wilden dat graag, omdat we hierin kansen zagen onze informatierol verder aan te vullen. De gemeente zag er wel brood in want de bibliotheek trekt erg veel publiek, op deze vestiging zo'n kleine 400.000 bezoekers. De bibliotheek is laagdrempelig en zo kan het WMO-loket makkelijk klanten trekken die de afzonderlijke instellingen misschien niet zal trekken. De samenwerking werd beklonken en dus ging de bibliotheek elke dag om 9 uur open. Op maandag bleef dat beperkt tot 12 uur, want het lukte ons nog niet om de bezetting zo op orde te krijgen dat we de hele dag open konden. Maar dat bleef wel in ons achterhoofd zitten. We moeten echt elke dag open.

Veel klanten snapten ook niet waarom we die maandag 's middags en 's avonds dicht waren. Ze stonden vaak voor een dichte deur. En dus begonnen ook steeds meer medewerkers te vragen wanneer we nou eens alle werkdagen van 9 tot 9 of van 9 tot 8 open konden. Mooi om te zien hoe de medewerkers bereid bleken om mee te denken in roosters, mogelijke openingsuren.

En ondertussen vergaderen we net zo makkelijk op dagen dat de bibliotheek open is, houden we klassenbezoeken gewoon tijdens openingsuren, want dat hoort er net zo bij als het inlichtingenwerk en het uitlenen van materialen. Een bibliotheek in beweging!