The Third Space, wie betrek je bij je project?

Bij het opstarten van ons project gericht op jongeren zonder startkwalificatie hebben we aan de voorkant het nodige aan onderzoek gedaan. Onze marketing-medewerker, tevens projectleider, heeft flink wat deskresearch gedaan. Op basis van landelijk publiek toegankelijke informatie wist zij boven water te halen dat in De Mare, de wijk waar we ons project wilden gaan uitvoeren, procentueel het aantal jongeren dat gebruik maakt van jeugdzorg hoger is dan in een aantal andere wijken in Alkmaar. Nu is het niet zo dat jongeren die bekend zijn bij jeugdzorg per definitie ook vroegtijdige schoolverlaters zijn, maar er is wel een correlatie tussen de cijfers. Navraag bij de ambtenaar van de regionale meld- en coördinatiefunctie (RMC) bevestigde ons beeld. 

Met die kennis op zak ging het projectteam met elkaar om tafel om te bepalen met welke sleutelfiguren en instanties we willen samenwerken, wie waarschijnlijk het proces willen volgen, wie we tevreden moeten houden en wie geïnteresseerd kan zijn in ons project. Een stakeholdersanalyse dus. Dat leverde een mooie lijst op van namen. De sleutelfiguren zijn partijen waarbij uit de analyse duidelijk is geworden dat we daar contact mee moeten zoeken. Belangrijke partijen als het Horizon college en andere scholen uit het voortgezet onderwijs, Straatgeluid, Kopzorg, SPOT van Artiance. Het doel is kijken op welke manier we met hen kunnen samenwerken.  Andere belanghebbenden zijn partijen die we moeten informeren, maar waar we niet direct mee zullen samenwerken. Dat zijn bijvoorbeeld wijkagenten, de GGD, het lokale buurthuis en de winkeliersvereniging. Dat geldt ook voor de geïnteresseerden. Hierbij denken we aan InHolland, de Stadsfabriek, DNO-Doen. 

Het is van groot belang om het contact met deze partijen warm te houden, omdat we uit ervaring hebben gemerkt dat we anders als bibliotheek snel worden vergeten door deze partijen. We worden nog steeds teveel geassocieerd met een 'uitleenpunt' in plaats van een organisatie die activiteiten organiseert ter vergroting van maatschappelijke kansen van mensen. Als we dus deze organisaties goed informeren kunnen ze soms doorverwijzen en maakt het hen in ieder geval ook bekend met een andere kant van de bibliotheek en het ABC Huis. Wie we in ieder geval tevreden moeten houden of maken is PICA en de andere bibliotheken van The Third Space. We doen dit project omdat we geloven dat er een andere aanpak nodig is om de rol van de bibliotheek in de samenleving te gaan invullen. Een aanpak waarbij je niet van te voren stuurt op een uitkomst maar je oordeel uitstelt, aannames test en bijstelt en met de doelgroep samen ontwerpt wat er voor hen nodig is.

Onze stakeholdersanalyse heeft geleid tot het leggen van verbanden met organisaties waarmee we in een aantal gevallen al samenwerken, in sommige gevallen hernieuwde contacten en in alle gevallen een wederzijds belang in het samenwerken om iets voor jongeren zonder startkwalificatie te kunnen betekenen. Wat TTS ons met het format waarbinnen we werken telkens oplevert dat we gestructureerd te werk gaan in combinatie met niet weten waar we uit gaan komen. Dat is spannend, uitdagend en vrolijk stemmend als het tot (kleine) resultaten leidt voor onszelf en/of de doelgroep.

Vervolg van The Third Space

Eerder schreef ik al over het grote project waarmee we bezig zijn samen met 8 andere bibliotheken, The Third Space (TTS), medegefinancierd door stichting PICA. Een paar weken geleden heeft de projectgroep 'het net opgehaald' om te kijken wat we nu inmiddels weten van de doelgroep jongeren, en dan in het bijzonder de jongeren zonder startkwalificatie. Op basis daarvan gaan we verder ontwikkelen. Ik laat jullie graag delen in grote lijnen wat we inmiddels hebben geleerd:

Belangrijke inzichten vooraf: 

Het is bij dit project van tevoren niet duidelijk waar we precies heen gaan. Dit is hoe het TTS-project is ingericht. We ontwerpen experimenten en komen verder door te leren van fouten die we maken en van inzichten die we tijdens dit proces opdoen. 

De onderzoeksvraag 'Hoe kunnen we jongeren (14-27 jaar) zonder startkwalificatie in Alkmaar de Mare, Alkmaar Noord en Daalmeer helpen zich verder te ontwikkelen?’ 

Een vraag die hieruit voortvloeit is: Hoe kunnen we zorgen dat het intern gedragen kan worden? 

Subvragen: 

⦁ Hoe kunnen we een (hybride) neutrale plek zijn voor deze jongeren? 

⦁ Hoe kunnen we (met bestaande of nieuwe diensten) 'met kleine stapjes' bijdragen aan hun verdere ontwikkeling?

In samenwerking met Straatgeluid zijn we in gesprek gegaan met de doelgroep. De belangrijkste inzichten uit deze gesprekken zijn: 

1. Activiteiten gericht op leuk, informeel en laagdrempeligheid werken het beste. 

 2. Er zijn jongeren die je met geen mogelijkheid in de bibliotheek krijgt, dit moeten we accepteren en kijken of er voor mogelijkheden zijn op extern of digitaal gebied. 

 3. Veel jongeren gingen vroeger wel naar de bibliotheek. Tijdens de middelbare schoolperiode verandert dit. 

 4. Soms verrassen ze ons met ideeën voor activiteiten, zoals een schaaktoernooi in de bieb! Dat laatste schijnt al te gebeuren bij bibliotheek Rotterdam  met zogeheten ‘HipHop Schaaktoernooien’. Het is interessant om te verkennen hoeveel animo daarvoor zou zijn. 

 5. Jongeren waren verrast dat er jonge mensen bij de bibliotheek werkten. Echt contact met min of meer leeftijdgenoten is dus immens belangrijk om een band op te bouwen zodat er een gesprek mogelijk is. Van belang is voor deze groep jongeren dat een activiteit leuk voor ze is. Iets leren is geen trigger. Deze jongeren zullen normaal gesproken niet snel naar de bibliotheek komen. Een aantal gingen vroeger wel, maar ze lijken met name tijdens de middelbare schoolperiode af te haken. Een van de jongeren gaf aan dat hij veel schaakte. Dat zou een ingang kunnen zijn voor de bibliotheek. 

De input van deze gesprekken zijn besproken met het vestigingsteam van De Mare, een open gesprek om beelden te delen die jongeren hebben terug gegeven. Hoe ervaren zij de bibliotheek? En hoe ervaren de collega's jongeren als zij hen tegenkomen tijdens hun werkzaamheden voor Bibliotheek Kennemerwaard. Dat leverde mooie inzichten op die met elkaar gedeeld werden: 

1. De jongerendoelgroep is ontzettend belangrijk om aan ons te binden. Dit is de leeftijdsgroep waarin we de meeste ‘klanten’ kwijtraken. 

2. We hebben allemaal intrinsieke motivatie om meer met jongeren te doen. Dat is ontzettend mooi om te zien. 

3. We zien ook echt mogelijkheden waarin wij als bibliotheek een rol zouden kunnen spelen in het leven/ontwikkeling van jongeren. 

Het was mooi om te horen hoe alle collega's die zich bij de bibliotheek met jongeren bezighouden een hele sterke intrinsieke motivatie hadden om iets met deze doelgroep te gaan doen. Ze zagen mooie kansen waarin de bibliotheek een rol kan spelen. Van belang is ook het besef dat de bibliotheek een unieke rol kan spelen om jongeren even weg te halen uit de thuissituatie. Het kan echter ook zo zijn dat we als bibliotheek juist naar de jongeren toe moeten gaan. Je kan daarbij ook gebruikmaken van een bestaande plek daar waar de jongeren zich al bevinden. We moeten echt aansluiten bij waar de behoefte van de jongeren ligt en samen met hen ontdekken, ontwerpen en co-creëren. 

Dat bracht de discussie op wat de kritische succesfactoren zijn als we kijken naar het ontwikkelen van een "prototype" (hier gaan we in de volgende fase mee aan de slag). Waar moeten we rekening mee houden, wat zijn belangrijke randvoorwaarden om tot een goede dienstverlening voor en door jongeren te komen?

1. Medewerkers die met de jongeren werken moeten hen een veilig en vertrouwd gevoel kunnen geven (hen serieus nemen/authentiek/’een van hen’-gevoel). 

2. Er moet voldoende diversiteit onder medewerkers zijn 

3. De klantbeleving moet aansluiten 

4. Voorwaarden voor duurzame borging moeten er zijn: het project moet niet afhankelijk zijn van 1 of 2 medewerkers en schaalbaar zijn 

5. Onderzoeken wat ‘hybride’ mogelijk is.

We zijn bezig met het ontwikkelen van dienstverlening aan jongeren, voor en door, gekoppeld aan ons meerjarenbeleidsplan. Verschillende collega’s doen hieraan mee, zodat er door verschillende programmalijnen van de organisatie heen aandacht is voor de doelgroep jongeren. Wat opvalt tijdens ons traject tot nu toe is hoe belangrijk het is om echt de tijd voor de doelgroep te nemen. Het luisteren en het serieus nemen van de jongeren zijn heel belangrijk. Het is van belang om te kijken naar collega’s die op een goede manier met deze doelgroep om kunnen gaan. Daarnaast is diversiteit in het team belangrijk, omdat de ene jongere juist beter klikt met een collega die wat meer afstand houdt in een gesprek en de ander zich beter kan vinden in een extraverte collega. Wat soms ook kan helpen is wanneer ze een rolmodel hebben, bijvoorbeeld iemand die vroeger tot de doelgroep behoorde. 

Dit lijkt een open deur, maar het is de kunst om niet te snel te willen toe werken naar 'een oplossing' of 'een antwoord'. We zijn in de bibliotheek te vaak gericht op resultaat boeken, vertellen dat we 'de oplossing' op de plank hebben liggen, niks mis mee, maar daar verliezen we ook de kans mee om doelgroepen zoals jongeren (en ik denk dat het voor bijna alle doelgroepen geldt) veel nauwer aan ons te verbinden en samen te ontdekken wat we voor elkaar kunnen betekenen. In de gesprekken blijkt dat de jongeren ons ook heel veel te leren hebben in de manier waarop wij contact met hen leggen en met hen omgaan. Voorlopig dus nog niet uitgeleerd in dit project!