Vandaag was/is weer 'zo'n' dag

Je hebt van die dagen dat je agenda vol zit met afspraken en dat je aan het eind van de dag je afvraagt wat je nu hebt gedaan. Vandaag zal niet zo'n dag zijn. Vandaag had ik drie afspraken, en met dit technisch weer kon ik er ook nog heerlijk op de fiets heen.

Het begon met een afspraak met de directeur van de WNK, de sociale werkplaats hier in de regio. Bij uitstek een plek waar je als bibliotheek op het gebied van bestrijding laaggeletterdheid binnen wilt zijn. Ik was er samen met Maria Sabel, onze onvolprezen, altijd bevlogen regiocoördinator Lezen en Schrijven en accountmanager laaggeletterdheid.  We hebben persoonlijke verhalen met elkaar uitgewisseld, de passie voor ons vak, sociale betrokkenheid. Het gesprek eindigde met een wederzijds aanvoelen van mogelijkheden en onmogelijkheden, en met een belofte om te zoeken naar kansen en de wil om ze te willen vinden.

Daarna fietste ik door naar Heerhugowaard, naar het Johannes Bosco van het Trinitas college. Ondersteund door Jolanda Kreuk en Rita Smedinga hadden we daar ook een afspraak met de directeur. Afgelopen schooljaar heeft bibliotheek Kennemerwaard proef gedraaid met lessen "Hoe gedraag je je op het internet en social media". 64 lessen maar liefst werden door ons verzorgd. En dat smaakte naar meer. Niet alleen bij ons, maar ook bij de school en bij de gemeente. Er is de afgelopen jaren nogal eens wat gedoe geweest met knokkende jongeren die elkaar via de social media opriepen. De gemeente wilde dat aanpakken, en ging naast op de handhaving te gaan zitten ook op zoek naar manieren om preventief hier iets op te vinden. En toen kwamen ze, na enige omzwervingen bij ons terecht. De gemeente wil graag dat wij nu in het programma "Veilig puberen" een bijdrage leveren.

Wat we dus nu gaan doen het komend schooljaar is het volgende: een workshop oid verzorgen op een ouderavond over keuzes op internet en social media, 10 dingen voor docenten (gebaseerd op 23 dingen) én een mediacoach leveren die tijdens de mentorlessen de lessen die in de brugklas zijn gegeven op het gebied van social media gaat opfrissen. Deze mediacoach wordt dan ook ingeschakeld bij het opstellen van een sociaal veiligheidsplan van de school. WAUW! Daar ben ik  hardstikke trots op dat onze mensen dit met hun pilot hebben bereikt!

En dan als eind van de dag aanschuiven bij een meeting en presentatie van Boer tot bord. Dat past mooi in ons programma Duurzaam Doen! De opkomst viel door het mooie weer misschien wat tegen, maar wel vertegenwoordigers van de lokale politiek en de wethouder Duurzaamheid. En complimenten van de mensen van Boer tot Bord, dat het zo fijn was dat het in de bibliotheek kon.

Zo'n dag was het dus...... en dan heb ik de avond nog in het verschiet ;-)

Wat heeft de Innovatieraad besproken in mei

Zoals gebruikelijk geef ik een korte inkijk op wat er tijdens de laatste vergadering van de Innovatieraad is besproken. Die was 21 mei, en het verslag liet helaas iets op zich wachten doordat andere zaken voorrang kregen.

We hebben als Innovatieraad mede tot taak het creëren van draagvlak voor innovaties. Wij vinden het belangrijk om allerlei aspecten van innovaties te delen en te bespreken met ‘het land’; ook de KB vindt dit belangrijk. In het najaar zal er daarom een innovatieweek worden georganiseerd, waar ook de innovatieraad een aantal sessies aanbiedt, zoals bijvoorbeeld de welbekende innovatiedoedag en een kennisdeeldag over fablabs in de bibliotheek. De datum wordt 19 tot 23 oktober, dus “Save the Date!”

Naast het nadenken over de Innovatieweek hebben we een aantal lopende of afgeronde projecten besproken. DOKLab heeft een rapport gemaakt over hoe MOOC’s  in bibliotheken worden gebruikt. En of er kansen op dit terrein liggen. Wij als Innovatieraad roepen bibliotheken op om met cursussen die online beschikbaar zijn, zoals bv HEMA cursussen een combinatie te maken met cursussen “in real life”  met bibliotheekcursussen. Zijn er bibliotheken die dit al doen, of hebben gedaan, of zijn er die daar wel mee aan de slag zouden willen? De Innovatieraad denkt dat de combinatie van MOOC en een “fysieke” component voor lokale bibliotheken, het zogenaamde ‘blended learning’ goede mogelijkheden en kansen biedt. Meld je als je ervaring of plannen hebt!

Verder hebben we van gedachten gewisseld over welke onderwerpen we het komende jaar zouden willen bespreken, en waar we aandacht in projecten voor zouden willen hebben. De volgende zaken kwamen voorbij: de makersbeweging, community building, ruilbibliotheken, sociale innovatie en empowerment van de branche; ondernemerschap

Bibliotheek Drachten kwam ook nog langs om ons bij te praten over de voortgang van hun project “Beleef het in de bieb”. Beleef het in de bieb (een voortbouwen op de Beleefbibliotheek) bestaat uit vier onderdelen:

• Signaleren van informatie / elke gestelde vraag wordt geregistreerd, signaleren vanuit media,

etc.

• Redactie maakt infopakketten (soort digitale dossiers), documenteert ook activiteiten,

opgedeeld in interessegebieden. Er zijn er ong. 500 actief (infopakketten).

• Activiteiten (lezingen e.d.)

• Kennispartners: kennis toevoegen aan activiteit of infopakket.

Er is een portal gemaakt om toegang te geven tot deze vier onderdelen; nu in demo, gaat live in juni. Het idee is dat iedere bibliotheek voor zichzelf bepaalt welke infopakketten worden gepresenteerd, met een mogelijkheid tot co‐creatie met samenwerkingspartner – dat kan iedereen zijn (bedrijf, buurman, etc). Kennispartners zijn een nieuwe toevoeging. Portal is voor elke bibliotheek in NL te gebruiken. Tips worden zichtbaar na moderatie door de redactie. Het concept is overdraagbaar: andere bibliotheken betalen wel een bijdrage (5 cent per inwoner, 8% per verkocht kaartje incl. ideal betaling). Full‐tekst artikelen staan in de portal; afspraken met uitgevers gelden dan niet meer (mogelijkheid om door te gaan linken naar Blendle). Het project legt een mooie link tussen de collectie en connectie met de omgeving rondom de bibliotheek en kan bibliotheken helpen hun programmering verder uit te werken en hun lokale netwerk uit te breiden.

werkconferentie VOB Koers bepalen, een terugblik

Zojuist kreeg ik het evaluatieformulier toegestuurd van de VOB werkconferentie Koers bepalen. En dat herinnerde me er aan dat ik had beloofd om er een blog aan te wijden. Dus bij deze.

De dag stond natuurlijk al goed in de belangstelling door de column van Annemarie van Gaal over businessmodellen van de bibliotheek in het Financieel Dagblad. Ter plekke gaf Annemarie toe dat columns natuurlijk heel erg prikkelend moeten zijn, en dat we vooral moesten weten dat ze bibliotheken een heel warm hart toedraagt. Waarvan acte en wat ze gedurende de dag ook wel een paar keer liet merken.

Ik stip wat dingen aan die mij troffen zonder volledig te willen zijn over het totale programma. Spreker Bruno Verbregt uit Vlaanderen had af en toe de lachers op zijn hand. Maar hij zei ook rake dingen. Zo een paar van zijn observaties:
- Als je een nieuw gebouw krijgt is dat aanleiding voor verandering; als je gaat veranderen heb je misschien wel een ander gebouw nodig.
- In Nederland wordt teveel gefocust op geld verdienen. Wij kijken niet hoe we kunnen zorgen voor goede waarden en hoe we ons geld zo goed mogelijk kunnen besteden om dit te bereiken. In Nederlands bibliotheekwerk gaat het teveel over antwoorden geven in plaats van vragen op te werpen. We moeten ons bevrijden van kokerbeelden, de echte wereld bestaat uit chaos en verlies. De eerste taak van de bibliotheek is dromen aanjagen.
- Nederlandse bibliotheken focussen teveel op heldere doelen. Reizen is je vaste waarden achter je laten, het onbekende opzoeken. Als bibliotheek moet je niet denken dat je weet waar je over 5 of 10 jaar staat. Ga het avontuur aan.
- We hebben angst voor disruptie. We moeten de focus op het doel loslaten. Veel bibliotheken reageren verkrampt of afwijzend op little free libraries, terwijl daar juist mooie kansen liggen. Hij had zelf een mooi idee voor een boeken airbnb. Mensen in contact brengen met het boek dat ze zoeken, niet alleen uit de bibliotheekcollectie, maar ook wat mensen thuis hebben.
- De bibliothecaris moet dienend zijn en innemend, naast ondernemend.

Een groot gedeelte van zijn pleidooi was uit mijn hart gegrepen en bemoedigt mij weer in de reis die we in Kennemerwaard aan het maken zijn. Twijfelend de toekomst in, kijken wat er achter de horizon ligt. Wat een prachtig vergezicht!

's Middags twee 'workshops' bezocht. Van Mieke van der Linden, directeur kinderopvang in Zuid-Holland. Een herkenbaar verhaal over hoe de cultuur van je organisatie heel bepalend is voor hoe ideeën opgepakt worden. En hoe medewerkers zich manifesteren in je organisatie. Het zou wel interessant kunnen zijn om te zien welke cultuur dominant is in Nederlandse bibliotheken, en of er grote verschillen zijn in bibliotheken.

concurrerende waarden model Quinn

Ze deed een stevig pleidooi voor het overboord zetten van managementvraagstukken en werkvloerproblemen als agendapunten op vergaderingen. Heb het over 'je verhaal', over welke samenwerkingspartners je wilt hebben, wie je community is en hoe je die gaat bereiken. Dat weet je natuurlijk wel als directeur, maar toch val ik vaak in de valkuil om het wel over managementvraagstukken te hebben en intern minder vaak over 'het verhaal'. En haar mantra was "Doen is het nieuwe denken, ga niet eindeloos vergaderen, sta dat niet toe als directie." Dat is dan ook een wijze les.....

De workshop van Roel Zuidhof van bibliotheek Nijkerk vond ik inspirerend in die zin dat ik diepe bewondering heb voor zijn veerkracht, optimisme en humor. Als je met een inkoopprocedure wordt geconfronteerd, als de gemeente dreigt je subsidie op nul te zetten dan hakt dat er natuurlijk wel in. En dat zal bij Roel ook zeker het geval zijn geweest. Maar hij is niet bij de pakken gaan neerzitten. Hij is in overleg gegaan met samenwerkingspartners, hij is met een strategie op de proppen gekomen en hij heeft zijn koers bijgesteld. En dat alles verteld hij behoorlijk blijmoedig. Roel: "Als je dit niet kunt en niet wilt, dan moet je voor jezelf de conclusie trekken dat je niet de juiste man meer bent op deze plek." Chapeau! Ik weet niet of ik dat zo zou kunnen, ik hoop er nooit achter te hoeven komen. En mocht dat wel het geval zijn hoop ik dat ik genoeg zelfreflectie heb om zo'n keuze te kunnen maken.

Als laatste gaf Annemarie van Gaal ons nog een bespiegeling mee vanuit haar praktijk met ondernemers. Er zijn twee type ondernemers zegt zij.
1. Ik heb het beste product, en met het draaien aan de knoppen van de marketingmix komt mijn product hoe dan ook wel op de markt en aan de man.
2. Ik laat mij graag verrassen door de markt, ik denk dat ik die markt wat te bieden heb, en ik denk dat ik dat samen met de markt moet doen.
Onder groep 1 zitten de meeste faillissementen,  groep 2 redt zich uiteindelijk altijd wel.
Blijf niet hangen in de oude aanpak, maar kijk hoe je op een ander manier het werk kunt organiseren.

Heb ik nu iets nieuws opgestoken deze dag? Nee, niet echt. Heb ik nieuwe ideeën opgedaan. Ja, dat zeker wel. Ben ik gescherpt in mijn denken? Jazeker, ik heb weer stof tot nadenken gekregen. Heb ik antwoorden gekregen op vragen? Ja en nee. Ik heb weer bevestigd gekregen dat de vraag belangrijker is dan het antwoord. Dus ik ga me blijven verwonderen, verrassen, verbazen en af en toe stiekem volgens de aard van dit beestje met grote stelligheid iets vinden..... ;-)
In de hoop dat iemand zich uitgedaagd voelt om die zekerheid onderuit te schoffelen en mij weer in verwarring achter laat... zoekend..... vragend.....

Schitterend reizen in een veranderend landschap

Vorige week werd ik gewezen op de blog van Irmgard Bomers. Boos is ze, boos op de bibliotheekbranche, en boos op de Innovatieraad. Allemaal omdat één van de medewerkers van de Koninklijke Bibliotheek, die de Innovatieraad ondersteunt, vroeg wat de stand van zaken was rondom het project ’Gevonden!’. Ik heb de mailwisseling tussen Irmgard en de medewerker niet gezien, maar ken de intentie van de vraag van de Innovatieraad, namelijk vragen naar eventuele voortgang, of er nu door bibliotheken ook gebruik van werd gemaakt. Niet om te vragen “wat er met het geld was gebeurd”. Als dat zo is overgekomen, dat was  zeker niet de bedoeling.

Irmgard is ook boos omdat naar haar idee ‘de’ bibliotheeksector zijn verantwoordelijkheid niet neemt. Bibliotheken hebben het product ‘Gevonden!’ niet omarmd en geïmplementeerd. Nu begrijp ik de frustratie heel goed, die ontstaat als je een goed idee met veel enthousiasme hebt uitgewerkt, een mooi product hebt gemaakt, en het vervolgens geen afnemers heeft. Dan heb je het idee dat je al dat werk voor niets hebt gedaan.

Irmgard betoogt dat het in de bibliotheeksector teveel om stukken schrijven gaat en te weinig om doen. En daar heeft ze misschien wel gelijk in. Er wordt veel geschreven in onze branche, en er worden mooie plannen gemaakt. Dat signaleren wij als Innovatieraad ook. Tegelijkertijd zien we ook dat er in heel veel bibliotheken goede ideeën worden uitgewerkt, groot en klein, zonder dat daar dikke rapporten onder liggen.  En dat die plannen met meer of minder succes worden uitgevoerd. Het aanjagen van dat soort innovaties is één van onze taken. Daarnaast willen wij ook nadenken over hoe we de voedingsbodem voor goede ideeën samen met de branche kunnen verbeteren. En dan vooral door het ‘doen’ te bevorderen, door inspiratie –daar waar mogelijk– bij directeuren, teamleiders, maar vooral medewerkers te brengen. en laten weten dat dingen doen, uitproberen, falen, mislukken, opstaan en opnieuw beginnen heel belangrijk is om te leren en te veranderen.

bron: droomzaken.wordpress.com

Dat leerproces hebben wij als Innovatieraad onder andere ondersteund door aan een paar ideeën uit de InnovatieDoeDagen ontwikkelgeld toe te kennen, waaronder ‘Gevonden!’. En door de ontwikkelaars een podium te bieden op het Bibliotheekcongres van het SIOB eind 2014. Dat dan een product als ‘Gevonden!’ daarna niet gelijk op het netvlies staat van bibliotheken wil niet zeggen dat die bibliotheken het niet begrepen hebben. Ze kunnen in een andere fase zitten, er nog niet aan toe zijn, of andere prioriteiten hebben.

Irmgard verwijst in haar blog naar Seth Godin. Daar zet ik graag een ander blog van Seth tegenover. Waar we met z’n allen beter in moeten worden is intern onze ideeën beter ‘vermarkten’. Ik weet niet in hoeverre bibliotheekmedewerkers (van alle rangen en standen) deze wijze lessen ter harte hebben genomen. Dat lijkt me namelijk het begin van draagvlak voor nieuwe ideeën. En daar ben je als medewerker van een bibliotheek, aan uitwerking van ideeën van een InnovatieDoeDag allereerst zelf voor verantwoordelijk. Zelf voor je ideeën durven te gaan staan!

Dat de medewerkers waar Irmgard mee heeft samengewerkt tot het besef zijn gekomen dat hun tijd ook geld is, vind ik eerlijk gezegd bemoedigend, hoewel dat voor haar misschien zuur is om te horen. Fijn dat bibliotheekmedewerkers beseffen dat de uren die zij ergens in steken waardevol zijn. Dingen hoeven niet per se te lukken, een idee uitwerken en dan uiteindelijk tot de conclusie komen dat het (op dat moment) niet werkt is onderdeel van een groter leerproces dat wij als bibliotheekbranche met elkaar doormaken. Misschien is dat wel de grootste bijdrage van ‘Gevonden!’ Het was een mooie reis om het samen te ontwikkelen, jammer dat het nu (nog) niet gebruikt wordt, we hebben veel van de ontwikkeling geleerd, al was het maar dat niet alles kan of hoeft te slagen. Dan kun je zelfs trots zijn op de verantwoordelijkheid voor een ’mislukt’ project. Graag nodig ik Irmgard uit om haar ervaring te delen op een door de Innovatieraad geplande bijeenkomst "Durf te falen", om haar ervaringen met ons te delen. 

Om filosofisch te eindigen: het doel van de reis is niet de bestemming, maar het onderweg zijn.